Μιχαήλ Άγγελος – Λεονάρντο Ντα Βίντσι: Η αντιπαλότητα δύο τιτάνων και η επιρροή στον Ραφαήλ

«The Battle of Anghiari», Λεονάρντο Ντα Βίντσι. (Photo by: Picturenow/Universal Images Group via Getty Images)

Στις 25 Ιανουαρίου 1504, οι επιφανέστεροι καλλιτέχνες της Φλωρεντίας συναντώνται για να αποφασίσουν το κατάλληλο σημείο για την τοποθέτηση του βιβλικού «Δαβίδ» του Μιχαήλ Άγγελου. Το αριστουργηματικό άγαλμα δεν έχει ολοκληρωθεί και ο Μιχαήλ Άγγελος έχει μόλις επιστρέψει από τη Ρώμη για να το τελειώσει.

Στη συνάντηση μετέχουν 30 ζωγράφοι, γλύπτες και αρχιτέκτονες, μεταξύ των οποίων ο Σάντρο Μποτιτσέλι, ο Φιλιπίνο Λίπι, αλλά και ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο οποίος επίσης είχε επιστρέψει πρόσφατα στη Φλωρεντία και εκείνη την περίοδο δούλευε πάνω σε ένα πορτρέτο της Λίζα ντελ Τζιοκόντο, της διάσημης Μόνα Λίζα.

Ο Ντα Βίντσι προτείνει ο «Δαβίδ» να τοποθετηθεί στο πίσω μέρος της Loggia della Signoria (σε μία γωνία της πλατείας della Signoria, δίπλα στην Πινακοθήκη Ουφίτσι), επισημαίνοντας ότι τα γεννητικά όργανα του μαρμάρινου γλυπτού πρέπει να καλυφθούν. 

Μόλις λίγους μήνες πριν, τον Οκτώβριο του 1503, η Δημοκρατία της Φλωρεντίας έχει αναθέσει στον Ντα Βίντσι να φιλοτεχνήσει μία μνημειώδη τοιχογραφία με θέμα τη Μάχη του Αντζιάρι (στην οποία η Φλωρεντία νίκησε το Μιλάνο στις 29 Ιουνίου 1440) για το Παλάτσο Βέκιο.

«Δαβίδ», Μιχαήλ Άγγελος, Galleria dell’Accademia, Φλωρεντία. (AP Photo/Alessandra Tarantino)

Στα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1504, λίγο μετά από την τοποθέτηση του «Δαβίδ» -τελικά, μπροστά από το Παλάτσο Βέκιο, έδρα της τοπικής κυβέρνησης-, ανατίθεται και στον Μιχαήλ Άγγελο μία τοιχογραφία -επίσης για την Αίθουσα του Συμβουλίου, στον ίδιο τοίχο-, με θέμα τη Μάχη της Κασίνα.

Στο συμβόλαιο στο οποίο καταγράφονται οι αναθέσεις που προκάλεσαν τους δύο μεγάλους ανταγωνιστές σε αυτή τη  μάχη καλλιτεχνικής υπεροχής, αναφέρεται δε, και το όνομα του γραμματέα του Συμβουλίου: Νικολό Μακιαβέλι. Λέγεται μάλιστα, ότι το πανούργο σχέδιο της διπλής ανάθεσης ήταν δικό του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μιχαήλ Άγγελος δεν είχε δει πόλεμο. Αντίθετα, ο Ντα Βίντσι είχε τεθεί στην υπηρεσία του Καίσαρα Βοργία ως στρατιωτικός μηχανικός κι αυτή η εμπειρία ενυπάρχει στον τρόπο με τον οποίο απεικονίζει τη μάχη.

Στην αρένα θα εισέλθει στα τέλη του 1504 και ο Ραφαήλ, ο οποίος είναι γύρω στα είκοσι και διψασμένος για γνώση.

Οι δύο ιδιοφυείς καλλιτέχνες που αναδύθηκαν τη χρυσή εποχή της Φλωρεντίας, ήταν διαφορετικής ηλικίας και η φήμη τους είχε περάσει προ πολλού τα όρια της πόλης.

Παρά το γεγονός ότι παρακολουθούσαν ο ένας τη δουλειά του άλλου, ότι διεκδικούσαν το ίδιο ακροατήριο, αλλά και τους ίδιους πάτρωνες, δεν συναντήθηκαν παρά το 1504 οπότε και επέστρεψαν στη Φλωρεντία -μία πόλη στην οποία ωστόσο, είχαν αλλάξει πολλά.

Οι πανίσχυροι Μέδικοι είχαν εκδιωχτεί το 1494, ύστερα από εξέγερση που πυροδότησαν τα φλογερά κηρύγματα του μοναχού Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα, πολέμιου της διαφθοράς, αλλά και των τεχνών, ο οποίος εκτελέστηκε τέσσερα χρόνια μετά. Οι Μέδικοι θα επέστρεφαν στη Φλωρεντία, αλλά αυτό συμβαίνει αργότερα, το 1512.

«The Battle of Cascina», αντίγραφο του σχεδίου του Μιχαήλ Άγγελου από τον Bastiano da Sangallo (1481-1551). (Photo by DeAgostini/Getty Images)

Εκκινώντας από το περίφημο γλυπτό ανάγλυφο «Taddei Tondo» του Μιχαήλ Άγγελου, η έκθεση με τίτλο «Michelangelo, Leonardo, Raphael: Florence, c 1504», που διοργανώνει η Royal Academy του Λονδίνου (9 Νοεμβρίου 2024 – 16 Φεβρουαρίου 2025), σε συνεργασία με το Royal Collection Trust και τη National Gallery, με έργα ζωγραφικής, γλυπτά και σχέδια, επιχειρεί να διερευνήσει την αντιπαλότητα Μιχαήλ Άγγελου και Ντα Βίντσι, αλλά και την επίδραση τους στον νεαρό Ραφαήλ.

Το έργο του Μιχαήλ Άγγελου «The Virgin and Child with the Infant St. John the Baptist», Η Παναγία και το Παιδί με το βρέφος Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή (Taddei Tondo). Από την έκθεση της Royal Academy of Arts στο Λονδίνο, 5 Νοεμβρίου 2024. (Photo by Stringer/Anadolu via Getty Images)

The Burlington House Cartoon, Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Από την έκθεση στη Royal Academy του Λονδίνου. (Photo by Stringer/Anadolu via Getty Images)

Το έργο του Πιέρο ντι Κόζιμο «The Virgin and Child with the Infant Saint John the Baptist», περ. 1490-1500. Από την έκθεση της Royal Academy του Λονδίνου, 5 Νοεμβρίου 2024. (Photo by Stringer/Anadolu via Getty Images)

Ο πίνακας του Ραφαήλ «Virgin and Child with the Young Saint John the Baptist». Από την έκθεση «Michelangelo, Leonardo, Raphael: Florence, c 1504», στη Royal Academy του Λονδίνου, 5 Νοεμβρίου 2024. (Photo by Ben Montgomery/Getty Images)

Στην έκθεση, που αναπτύσσεται σε μόλις τρεις αίθουσες, παρουσιάζονται μεταξύ άλλων, το περίφημο «Burlington House Cartoon» (1506-1508) το μοναδικό σωζόμενο σχέδιο μεγάλης κλίμακας του Ντα Βίντσι (το οποίο είχε στο εργαστήριο του πλάι στη Μόνα Λίζα), τα προπαρασκευαστικά σχέδια τόσο του Ντα Βίντσι όσο και του Μιχαήλ Άγγελου για τις τοιχογραφίες με τις σκηνές μάχης στην επιβλητική Αίθουσα των Πεντακοσίων του Παλάτσο Βέκιο -τοιχογραφίες που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ και επιπλέον χάθηκαν-, όπως και οι πίνακες του Ραφαήλ «Bridgewater Madonna» και «Esterházy Madonna».

Με πληροφορίες από Guardian, Standard, Royal Academy

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Από τα χαρακτικά του Γκόγια στην αναδρομική του Τέτση: Οι νέες εκθέσεις της Εθνικής Πινακοθήκης

Νέες ταινίες: Από τα άδυτα του Βατικανού στη Νάπολη του Πάολο Σορεντίνο και την Emilia Perez

«Παράσταση» η νέα έκθεση του Κώστα Αγγελάκη

Όνομα (υποχρεωτικό)

Δνση e-mail (δεν δημοσιεύεται) (υποχρεωτικό)

Πληκτρολογήστε τα παραπάνω στοιχεία*