Επιχείρηση η Αλεπού του Αμαρουσίου

06/11/2024 - 02:02

«Σωτήρη, δυστυχώς μακελειό δεν έγινε, αλλά οι γκάνγκστερ συνελήφθησαν».

Στο 13ο επεισόδιο της σειράς Κωνσταντίνου και Ελένης, με τίτλο «Mad Σπίτι», ο Πύρρος, ένας φτωχός Αλβανός, φίλος της Ελένης, κλέβει ένα σαλάμι από το σούπερ μάρκετ της γειτονιάς και τρέχει να κρυφτεί στο σπίτι των πρωταγωνιστών. Ακολουθεί μια σειρά παρεξηγήσεων που κάνουν την αστυνομία να πιστεύει πως είναι αδίστακτος δολοφόνος, η Ελένη συνεργός του και ο Κωνσταντίνος νεκρός. Ταυτόχρονα, σε ένα μεγάλος μέρος του επεισοδίου ασχολούμαστε με το δελτίο ειδήσεων, το οποίο μεταδίδει ζωντανά τα γεγονότα ενώ ο παρουσιαστής εφευρίσκει τρόπους να ξεζουμίσει το συμβάν ώστε να αυξηθεί η ακροαματικότητα. Την ίδια στιγμή ο αστυνόμος Τσιγάνης έχει φέρει ακόμα και τον στρατό έξω από το σπίτι, προκειμένου να κερδίσει τα παράσημά του για την επιχείρηση «Η Αλεπού του Αμαρουσίου».

Παραπάνω πληροφορίες για το επεισόδιο δεν υπάρχουν στο διαδίκτυο, οπότε είναι δύσκολο να εξακριβώσω τις εικασίες μου, αλλά νομίζω πως είναι ξεκάθαρο ότι το σενάριο βασίζεται στην υπόθεση Σορίν Ματέι, η οποία έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο του ’98 (το «Mad Σπίτι» μεταδόθηκε πρώτη φορά τον Γενάρη του ’99)  και αφορά την ομηρία τεσσάρων ενοίκων σε διαμέρισμα στα Κάτω Πατήσια. Ο Ματέι είχε τηλεφωνήσει στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και είχε συνομιλήσει για τέσσερις ώρες, σε ζωντανή μετάδοση, με τον Νίκο Ευαγγελάτο. Στο πλαίσιο του επεισοδίου ο ΣΚΑΪ έγινε ΣΠΑΪ, ο Ευαγγελάτος έγινε Ευαγγελίδης ενώ η κατάσταση ομηρίας παρέμεινε ως έχει.

Σκοπός εδώ δεν είναι ο σχολιασμός της ποιότητας της σειράς ‒ έχουμε όλοι λίγο πολύ εικόνα εφόσον ο ΑΝΤ1 την προβάλλει εδώ και χρόνια κάθε μέρα. Είναι αυτό που είναι, αλλά έχει τις στιγμές της, και το Mad Σπίτι ανήκει σε εκείνα τα ξεχωριστά επεισόδια που λένε κάτι συγκεκριμένο, κάνουν μια κριτική και σατιρίζουν με σκοπιμότητα, χωρίς κοινότοπα αστεία για να γεμίσει ο τηλεοπτικός χρόνος – τουλάχιστον αυτό φαίνεται εκ του αποτελέσματος. Παίρνει μια σαφή θέση ενάντια στον Κίτρινο Τύπο και σατιρίζει τη συμπεριφορά των θεατών, των θυμάτων της κατάστασης, των συντελεστών του δελτίου ειδήσεων καθώς και της ανθρώπινης τάσης να κρίνει μια πράξη και όχι τα αίτια που οδήγησαν σε αυτήν. Όμως, είκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη προβολή του επεισοδίου, έχει αλλάξει κάτι στον τρόπο που εμείς, ως θεατές, αντιμετωπίζουμε τις ειδήσεις και τα ΜΜΕ;

Sensationalism, Κίτρινος Τύπος και εμπόριο ειδήσεων

Όσο σοκαριστικό κι αν ακούγεται, ο σκοπός των δελτίων ειδήσεων είναι να μεταφέρουν τα γεγονότα όπως έγιναν, όπου έγιναν, με τον τρόπο που έγιναν. Ούτε με μουσική Χανς Ζίμμερ στο ρεπορτάζ, ούτε stock πλάνα με κινηματογραφικές γωνίες λήψης και συντετριμμένους ηθοποιούς να πιάνουν τα κεφάλια τους και να τραβάνε τα μαλλιά τους. Οτιδήποτε πέραν αυτού είναι σάλτσα, ένα σενάριο με στόχο τη χειραγώγηση των συναισθημάτων του θεατή.

Βέβαια, το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι σταθμοί είναι πως δεν γεμίζει έτσι μία ώρα τηλεοπτικού χρόνου. Δεν γίνεται και κάθε μέρα κάτι συνταρακτικό (κατά τον μέσο τηλεθεατή), οπότε δεν μπορεί να παιχτεί σκέτη η είδηση «κλέφτες μπήκαν σε πολυκατοικία» ‒ ας τους πήραν μόνο πενήντα ευρώ, ας είναι μόνο δύο άτομα, θα τους βγάλουν συμμορία και θα πρέπει να δούμε καρέ καρέ τη σπασμένη πόρτα του σπιτιού και να ρωτήσουμε την άποψη όλων των γειτόνων. Κάπου σε αυτό το σημείο θα καταλήξουμε πως είναι αλλοδαποί, όχι γιατί έχουμε στοιχεία, αλλά γιατί μια θεία θα πει ότι την έκλεψαν κι εκείνη και πως η γειτονιά έχει μεγάλο πρόβλημα, ενώ παλιά ήταν καλύτερα.

Στην πιο ξεχωριστή σκηνή του επεισοδίου ο Ευαγγελίδης ζητάει από τους δημοσιογράφους να «εμπλουτίσουν» λίγο το ρεπορτάζ και απαιτεί συναίσθημα, μια και «το δάκρυ πουλάει». Τι ακριβώς πουλάει όμως ένα δελτίο ειδήσεων; Στη σύγχρονη κοινωνία μας θα το λέγαμε “engagement”, δηλαδή την προσωπική ενασχόληση του θεατή με το θέμα, το πόσο μένει κολλημένος στην οθόνη του και αν το μοιράζεται στα social media. Δεν βλάπτει να μην ξεχνάμε πως ο χρόνος είναι χρήμα και όταν κάτι είναι δωρεάν, όπως οι ειδήσεις και η ενημέρωση, τότε ο χρόνος σου είναι το νόμισμα για μια έγκυρη συναλλαγή με τον πάροχο. Εδώ, ο πάροχος από δημοσιογράφος γίνεται έμπορος και νιώθει την τσέπη του να γεμίζει, τον εγωισμό του να φουσκώνει και αφού βλέπει την έντονη αντίδραση και ενασχόληση του κοινού με το θέμα, πετάει την ακεραιότητα στα σκουπίδια και γεμίζει φτηνές σάλτσες τα ρεπορτάζ, ενώ στις χειρότερες περιπτώσεις μεταδίδει απλώς ψέματα και τις πακετάρει για ένα κοινό που θα τις καταναλώσει και θα τις αναδημοσιεύσει με ευχαρίστηση.

Άλλες φορές, όταν υπάρχει δημοσιογραφική ξηρασία και τα νέα δεν είναι πιασάρικα, ενδέχεται να ανακυκλωθεί ένα θέμα και να παίζεται για μέρες. Για παράδειγμα, δεν νομίζω να ξεχάσει ποτέ κανείς το τσίρκο που επικρατούσε σε όλα τα κανάλια με την κηδεία του Παντελή Παντελίδη για έναν μήνα.

Διαφθορά, πλυντήρια και ανεξάρτητη δημοσιογραφία

Σύμφωνα με έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, μεταξύ 180 χωρών, η Ελλάδα βρίσκεται στην 88η θέση στην ελευθερία του Τύπου για το 2024. Πέρυσι ήμασταν στην 107η και πρόπερσι στην 108η, όμως αυτή η άνοδος δεν οφείλεται στη βελτίωση της χώρας μας, αλλά στην επιδείνωση της κατάστασης σε άλλες χώρες. Οι ΔΧΣ επίσης κάνουν ξεχωριστή αναφορά στο σκάνδαλο των υποκλοπών και στη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, δύο υποθέσεις που δεν έχουν διαλευκανθεί ακόμα και συνεχίζουν με τους «λίγους» επιχειρηματίες που διευθύνουν τη συντριπτική πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης ‒ πολλοί εκ των οποίων έχουν στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ της χώρας.

Δυστυχώς, το «πλυντήριο» των media αμέσως μόλις ένα «φιλικό» τους πρόσωπο βρεθεί στην επικαιρότητα εξαιτίας μιας βίαιης, εγκληματικής ή διεφθαρμένης πράξης συνιστά πλέον καθημερινότητα. Αποκαλύπτεται ότι ο ποινικολόγος Απόστολος Λύτρας κακοποιεί τη σύζυγό του; Την επόμενη μέρα η Ζήνα Κουτσελίνη βγάζει δακρύβρεχτο μονόλογο για το πώς καταστρέφεται και πλήττεται η καριέρα του. Οι χρήστες του διαδικτύου θα την ξεμπροστιάσουν γι’ αυτά που λέει; Την επόμενη θα ακολουθήσει ένας ακόμα πιο δακρύβρεχτος μονόλογος σχετικά με το γεγονός ότι δεν είχε χρήματα να φάει χάμπουργκερ και τσίζμπουργκερ όταν ήταν φοιτήτρια. Γυναικοκτονία στα Γλυκά Νερά το ’21; Κανένα πρόβλημα! Θα βγει ο Σταύρος Μπαλάσκας (αστυνομικός αναλυτής) για να εξηγήσει τι να κάνουν οι μελλοντικοί δολοφόνοι, ούτως ώστε να εκτίσουν μικρότερη ποινή. Τραγελαφικό!

Η λύση σε όλον αυτό τον μιντιακό εφιάλτη είναι μία ‒ η ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Δημοσιογράφοι που δεν έχουν διαφημιστές, επιχειρηματίες, κόμματα ή οποιονδήποτε άλλον να αναπνέει πάνω από τα κεφάλια τους. Αυτή η δουλειά αποτελεί λειτούργημα, ειδικά σε δυστοπίες όπως η χώρα μας, καθώς διατίθενται περιορισμένοι πόροι σε σύγκριση με τα μεγαλοκάναλα και τις περισσότερες φορές η μοναδική ή η κύρια πηγή εσόδων είναι οι συνδρομητές.

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην ενημέρωση -τη σωστή ενημέρωση- και το κουτσομπολιό. Επειδή εμφανίστηκε ένα άρθρο στην οθόνη του κινητού μας με μια επικεφαλίδα: «ΔΕΙΤΕ πώς είναι η Πατατίνα από το Καφέ της Χαράς ΕΙΚΟΣΙ χρόνια μετά!» ή «Δεν θα ΠΙΣΤΕΨΕΤΕ τι της είπε πριν τη ΣΚΟΤΩΣΕΙ!», δεν σημαίνει πως χρειάζεται να το ανοίξουμε. Οι τίτλοι είναι παραπλανητικοί και τα κεφαλαία γράμματα επηρεάζουν την ψυχολογία μας, ώστε να μπούμε ήδη προϊδεασμένοι στην ιστοσελίδα και να χάσουμε εν τέλει τον χρόνο μας με ανοησίες. Όσο για την Πατατίνα… έγινε σατανίστρια και έκανε αίρεση με τα παιχνίδια από το Toy Story· έχω όλες τις αποδείξεις!

Σχετικά με τις ιστοσελίδες που μοιάζουν έγκυρες και συχνά μας κινούν την περιέργεια, συνήθως δεν χαρακτηρίζονται από ενδελεχή δημοσιογραφική έρευνα πάνω στα θέματα που προβάλλουν, συνεπώς δεν ενημερωνόμαστε σωστά αν διαβάσουμε μια παράγραφο με αμέτρητα ορθογραφικά λάθη σε ένα σάιτ της συμφοράς. Η προσωπική απαίτηση του ανθρώπου για σωστή ενημέρωση είναι σημαντικός παράγοντας στον αγώνα κατά της διαφθοράς και της εξάπλωσης των fake news και ακόμα και αν υπάρχει ανεξάρτητη δημοσιογραφία, αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να κάνουμε τη δική μας έρευνα διασταυρώνοντας τις πληροφορίες που αρμενίζουν αριστερά και δεξιά. Αν η αντίδραση σε αυτό είναι η ερώτηση «δουλειά μου είναι;», τότε η απάντηση είναι ναι! Η κριτική και λογική σκέψη απαιτεί προσωπική δουλειά, αλλιώς εύκολα μας υποτιμούν, μας ξεγελούν και εν τέλει μας κάνουν να πιστεύουμε πως πεινασμένοι αλλοδαποί κλέβουν σαλάμια και δολοφονούν καθηγητές που θέλουν να γράψουν για το αποχετευτικό σύστημα στο Βυζάντιο.

«Ε, θα πείτε, τι πιο σύνηθες να συμβεί;»
– Νίκος Ευαγγελάτος

Για την Πατατίνα ίσως τα πούμε σε άλλο άρθρο. Είναι μέρος του Romas Cinematic Universe, εκεί όπου ο Κατακουζηνός έκανε crossover στο Λίφτινγκ και μίλησε με τον Μαντούβαλο, και φοβάμαι μην βάλει τον Νάσο Κούρκουλο και τον Νίνο Πούτσο να με καθαρίσουν.

Ο Λευτέρης Αναγνωστόπουλος ασχολείται με τη συγγραφή και τη σκηνοθεσία. Από τις εκδόσεις Άνω Τελεία κυκλοφορεί το πρώτο του έργο, ένα δυστοπικό, νεο-νουάρ, μυθιστόρημα με τίτλο «Το Κόκκινο Δεξί Χέρι».

Adblock test (Why?)

Πηγή: elculture

Σχετικά άρθρα

• «Έχω παιδιά»: Δείτε το τρέιλερ της νέας κωμικής σειράς που έρχεται στο MEGA (1.000)
• Bυθιστήκαμε ξανά στο “Μad Men” (1.000)

Δημοσίευση από AutoPolis, Βρίσκεται στις κατηγορίες Πολιτισμός και Ψυχαγωγία

Σχολιάστε το άρθρο