Justice delayed is justice denied

Το παραπάνω  αγγλοσαξονικό νομικό αξίωμα σημαίνει, ότι η μη απόδοση δικαιοσύνης στο πρέποντα χρόνο αποτελεί κατά αποτέλεσμα τη μη ύπαρξη δικαιοσύνης. Το αξίωμα αυτό διαφέρει από την αρνησιδικία, που σημαίνει την άρνηση έκδοσης δικαστικής απόφασης ή την αδυναμία έκδοσης της εν λόγω απόφασης λόγω εγγενών αδυναμιών του συστήματος για την απονομή δικαιοσύνης. Στη χώρα μας η καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης είναι τεράστια σε σημείο, που κάποιοι ακόμα και Υπουργοί Δικαιοσύνης την αποκαλούν «οιονεί» αρνησιδικία ή ότι βρίσκεται στα όρια της αρνησιδικίας .

Τα αίτια και οι παράγοντες της καθυστέρησης απονομής δικαιοσύνης είναι πολλοί και ποικίλοι  (Ρακιντζής 18-1-2021: Η θέμις άργησε μια μέρα ίσως και περισσότερο), που είχαν σαν αποτέλεσμα τη τεράστια σώρευση εκκρεμών υποθέσεων, όγκος που με τις παρούσες συνθήκες δεν είναι διαχειρίσιμος παρά τις φιλότιμες, αλλά διστακτικές προσπάθειες του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Να σημειώσουμε δε ότι το Υπουργείο δεν τολμά να θεσπίσει διατάξεις για την επίσπευση της ποινικής δικαιοσύνης με την επέκταση της λειτουργίας των ακροατηρίων, επί δίωρο, για να μη συγκρουστεί με τις ισχυρές συνδικαλιστικές οργανώσεις, ιδίως των δικηγόρων και δικαστικών γραμματέων, που προβάλλουν το συνδικαλιστικό συμφέρον των μελών τους αντί του δημοσίου συμφέροντος, που είναι η ταχεία απονομή της δικαιοσύνης.( Ρακιντζής 1-9-2023 : Επιτάχυνση της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης). Τη καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης επέτεινε και η πολύμηνη αποχή των δικηγόρων από καθήκοντα τους (Ρακιντζής 18-11-2023: Περί απεργιών των δικηγόρων και άλλων ισχυρών επαγγελματικών ομάδων).

Η καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης παρατηρείται σε όλους τους τομείς (ποινική, πολιτική , διοικητική ιδίως στο ΣΤΕ) με εξαιρέσεις. χάρη σε εξαιρετικούς δικαστές, που εκδίδουν γρήγορα αλλά κυρίως σωστές αποφάσεις.

Η Πολιτεία υπόσχεται, ότι θα λάβει μέτρα για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης με έκδοση αποφάσεων σε χρόνο του ημίσεως του σημερινού. Σαφώς μπορεί να το επιτύχει αν είναι διατιθεμένη να σπάσει αυγά με τη θέσπιση διατάξεων, για τις οποίες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν χαράξει κόκκινες γραμμές. Φυσικά το ζητούμενο δεν είναι μόνο η γρήγορη έκδοση αποφάσεων, αλλά και ορθών αποφάσεων με πλήρη αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επαναφορά της ζώσης διαδικασίας με την εξέταση των μαρτύρων ενώπιον του δικαστηρίου.

Αφορμή για να γράψω το άρθρο αυτό μου έδωσε η περικοπή στο δημοσίευμα της «Κ», που αναφέρεται στο (Ρακιντζής 23-10-2024: Κλοπή στα καύσιμα μια διαχρονική μάστιγα) κατά την οποία ενώ η ΑΑΔΕ κατά τον Ιούνιο έκλεισε 18 πρατήρια για νοθεία καυσίμων και τα 18 σήμερα λειτουργούν κανονικά, γιατί με τη χορήγηση της προσωρινής διαταγής από το Διοικητικό Πρωτοδικείο ανεστάλη το μέτρο της σφράγισης μέχρι της μετά 1 με 2 χρόνια εκδίκασης των προσφυγών, οπότε η σφράγιση θα είναι άνευ αντικειμένου. Η μόνη λύση είναι με νομοθετική ρύθμιση οι κατεπείγουσες περιπτώσεις, όπως είναι η παραπάνω, να εκδικάζονται εντός 15 ημερών και η απόφαση να εκδίδεται σε ίσο χρόνο.      

Το άρθρο 69 ΑΚ ορίζει: Αν λείπουν τα πρόσωπα που απαιτούνται για τη διοίκηση του νομικού προσώπου ή αν τα συμφέροντα τους συγκρούονται προς τα νομικού προσώπου, ο ειρηνοδίκης διορίζει προσωρινή διοίκηση  ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον. Πολλές φορές λόγω της αόριστης διατύπωσης της διάταξης, όταν υπάρχει έλλειψη διοίκησης διορίζεται από το δικαστήριο, ακόμα και με προσωρινή δικαστική διαταγή, προσωρινή διοίκηση με μέλη τρίτους, που δεν είναι μέλη του σωματείου και όχι από τα μέλη του. Αυτό συμβαίνει, όταν το σωματείο ή το ίδρυμα είναι πλούσιο ή υπάρχει κοινωνική προβολή ή πολιτική προέκταση, οπότε επιδιώκεται δικαστικά διορισμός προσωρινής διοίκησης από δικά μας παιδιά, που δεν είναι μέλη του σωματείου. 

Επειδή η νομή της εξουσίας είναι γλυκιά, η προσωρινή διοίκηση με διάφορες προφάσεις αναβάλλει τις αρχαιρεσίες ώσπου να εγγράψει δικά της μέλη, τότε κάνει εκλογές, τις κερδίζει και γίνεται εξουσία, παιχνίδι που έχει παιχθεί  πολλές φορές. Τα παλιά μέλη προσβάλλουν δικαστικά τις εκλογές, αλλά ώσπου να ακυρωθούν τελεσίδικα και με τη βραδύτητα απονομής της δικαιοσύνης έχει παρέλθει η θητεία της διοίκησης, οπότε η ακύρωση των εκλογών δεν έχει πρακτικό αποτέλεσμα και έτσι καταστρατηγείται το άρθρο 12 του Συντάγματος για το αυτοδιοίκητο των σωματείων.

Η μόνη λύση για τη τήρηση της νομιμότητας είναι να προστεθεί στο άρθρο 69ΑΚ διάταξη, ότι οι προσωρινές διοικήσεις διορίζονται μόνο από μέλη του σωματείου και  να καθιδρυθεί διαδικασία για τις κατεπείγουσες υποθέσεις, όπως οι προσβολές της εκλογικής διαδικασίας των σωματείων, ώστε οι αποφάσεις να γίνονται τελεσίδικες μέσα σε σύντομο χρόνο τουλάχιστον πριν λήξει η θητεία της παράνομης διοίκησης, προκειμένου να αποδίδεται κατά αποτέλεσμα δικαιοσύνη

Οι παραπάνω περιπτώσεις και ενδεχόμενα υπάρχουν και άλλες, δικαιολογούν το τίτλο του άρθρου..

***

Λέανδρος Τ.Ρακιντζής, Αρεοπαγίτης ε.τ.