«Θεραπεία» του David Lodge: Ζητείται «Θεραπεία» για την ύπαρξη

22/07/2024 - 01:16

Κείμενο: Μαρία Μιραχτσή

Ψυχοθεραπεία, αρωματοθεραπεία, φυσικοθεραπεία, βελονοθεραπεία και κάθε άλλο είδος άμεσης ή έμμεσης θεραπείας γέμιζαν το ημερολόγιο του Λόρενς Πάσμορ όταν ξεκίνησε να καταγράφει τις μέρες του εκείνο τον Φλεβάρη του 1993.

Ο ήρωας του David Lodge είναι ένας εύπορος 58χρονος άνδρας, που παρά την επαγγελματική του επιτυχία ως σεναριογράφος διάσημης τηλεοπτικής σειράς, τον σταθερό του γάμο και το ότι μπορεί να πάει διακοπές όσες μέρες το χρόνο θέλει, υποφέρει από κατάθλιψη και άγχος, χωρίς να μπορεί να εξηγήσει τους λόγους της δυστυχίας του. Η αναζήτηση των αιτίων ξετυλίγεται σε μια κωμικο-υπαρξιακής φύσεως αφήγηση στο μυθιστόρημα «Θεραπεία», που μέσα από την άμεση, ημερολογιακού τύπου γραφή του Βρετανού συγγραφέα μόνο να σε απορροφήσει μπορεί.

Ο Λόρενς, ή αλλιώς με το παρατσούκλι του Τubby (στρουμπουλός), κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλίσει στον εαυτό του έστω και κάποιο φευγαλέο αίσθημα ικανοποίησης. Αθλείται παρά τον πόνο στο γόνατό του, κάνει συχνά έρωτα με τη γυναίκα του, έχει μια στενή σχέση με τη συνεργάτιδά του που του ανεβάζει την αυτοεκτίμηση, χωρίς να νιώθει ενοχές για αυτή, αφού η σχέση τους παραμένει πάντα πλατωνική. Τρώει σε καλά εστιατόρια, οδηγεί ένα γρήγορο αυτοκίνητο και κάνει ψυχαναγκαστικά τέλεια τη δουλειά του, βλέποντας πάντοτε τα επεισόδια της σειράς του σαν απλός τηλεθεατής. Ωστόσο, νιώθει παράλληλα ενοχές για πολλά από τα δεινά που συμβαίνουν γύρω του και έτσι κάνει δωρεές σε πολλές φιλανθρωπικές οργανώσεις, βοηθώντας αυτούς που μπορεί. Τίποτα, όμως, από όσα περιλαμβάνονται στην καθημερινότητά του Λόρενς δεν αρκούν ώστε να μην περνάει ανήσυχες νύχτες, ξυπνώντας συχνά στη μέση της βραδιάς λουσμένος σε κρύο ιδρώτα.

Όταν η συνεργάτιδά του τον ρωτήσει πώς πάει το “angst” του (αγωνία στα γερμανικά), ο ίδιος καταφεύγει στην προσφιλή του συνήθεια να κοιτάξει τη σημασία του στο λεξικό «έντονη αλλά απροσδιόριστη αίσθηση άγχους ή τύψεων, και (στην υπαρξιακή φιλοσοφία) η αγωνία που προκαλείται από την επίγνωση του ανθρώπου ότι το μέλλον του δεν είναι καθορισμένο αλλά πρέπει να το επιλέξει ελεύθερα». Μέσα από τον όρο του υπαρξισμού, ο ίδιος θα εντοπίσει και το όνομα του Δανού φιλοσόφου Κίρκεγκωρ, του οποίου οι ιδέες γίνονται γι’ αυτόν τώρα μια νέα εμμονή, αλλά και μια νέα μορφή θεραπείας.

«Ο δυστυχισμένος είναι πάντα απών από τον εαυτό του, ποτέ παρών», θα διαβάσει στον Κίρκεγκωρ και θα προβληματιστεί, αφού ο ίδιος είναι μεν δυστυχισμένος αλλά δε σταματά ποτέ να σκέφτεται τον εαυτό του, άρα πώς γίνεται να ‘ναι αυτό το πρόβλημά του; Το να σκέφτεσαι όμως τον εαυτό σου, δεν είναι το ίδιο με το να είσαι παρών στον εαυτό σου. Ο ίδιος το περιγράφει χιουμοριστικά: «Εγώ είμαι σαν ήρωας φτηνού εικονογραφημένου περιοδικού, όπου το χρώμα δεν ταιριάζει ακριβώς με το περίγραμμα του σκίτσου – υπάρχει ένα κενό ανάμεσά τους ή το χρώμα καλύπτει τη γραμμή και η εικόνα είναι θολή.»

Ενώ, λοιπόν, ο Λόρενς προσπαθεί να φτάσει στα μύχια της φιλοσοφίας του Κίρκεγκωρ, η ζωή του παίρνει τέτοια τροπή που αρχίζει να του δίνει πολύ χειροπιαστούς λόγους για να αισθάνεται κατάθλιψη και δυστυχία. Όλα αρχίζουν να αποδομούνται γύρω του, από την προσωπική του ζωή μέχρι την επαγγελματική του κατάσταση. Έτσι, μέσα από μια σειρά διασκεδαστικών για τον αναγνώστη, αλλά τραγικών για τον ίδιο επεισόδια, ο Λόρενς έρχεται αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό και πτυχές που δεν γνώριζε.

«Το πιο τρομερό πράγμα που μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο είναι να γίνει γελοίος στα ίδια του τα μάτια σε ένα ζήτημα θεμελιώδους σημασίας, να ανακαλύψει για παράδειγμα ότι το σύνολο και η ουσία των αισθημάτων του είναι ανοησίες», παραθέτει από τον Κίρκεγκωρ, όταν τα κωμικό-τραγικά επεισόδια της ζωής του κλιμακώνονται.

Πιάνοντας το νήμα του τι τον έχει οδηγήσει σε αυτή την καμπή στη ζωή του, ανατρέχει στο παρελθόν του. Από το άρωμα λεβάντας που θα βάλει ο αρωματοθεραπευτής σε μια θεραπεία, ο ίδιος θα θυμηθεί τον πρώτο του έρωτα και θα κάνει αναδρομή στο παρελθόν και τη σχέση τους για να ανακαλύψει με ποιο τρόπο η τότε του συμπεριφορά έστρωσε το δρόμο για την κρίση της μέσης ηλικίας του.

Έτσι περνάμε και στο τελευταίο μέρος του βιβλίου, όπου ολοκληρώνεται μεταφορικά το ταξίδι του ήρωα μέσα από τα τρία στάδια της ανθρώπινης ύπαρξης του Κίρκεγκωρ, στα οποία ο Λόρενς ανατρέχει συχνά στο βιβλίο. Από το αισθητικό στάδιο του να απολαμβάνει κανείς τη ζωή και να ικανοποιεί τις επιθυμίες του, στο ηθικό στάδιο της ευθύνης των επιλογών του, και τέλος στο θρησκευτικό στάδιο, όπου το άτομο καλείται να συμφιλιωθεί με το παράλογο και να αποδεχτεί τον εαυτό του, ο Λόρενς διανύει μια πορεία υπαρξιακής αγωνίας που ξεπερνά την αναζήτηση της ευτυχίας για να φτάσει στην αυτογνωσία και να καταλήξει στη συμφιλίωση με τις αντιφάσεις της ύπαρξης.

Ο Λόρενς Πάσμορ είναι ένας μυθιστορηματικός ήρωας, που ίσως λίγοι βρουν ηρωικά στοιχεία πάνω του, αλλά γι’ αυτό και πολλοί θα ταυτιστούν μαζί του.

*Το μυθιστόρημα «Θεραπεία» εκδόθηκε πρώτη φορά το 1995 και κυκλοφόρησε στην Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μπαρουξή από τις εκδόσεις Κυψέλη.

Adblock test (Why?)

Πηγή: elculture

Σχετικά άρθρα

• Έψαχνε για ένα σχέδιο συνταξιοδότησης. Βρήκε τον «λεσβιακό παράδεισο» (1.000)
• Πέθανε η Ιρλανδή συγγραφέας Έντνα Ο’Μπράιαν (1.000)
• Τζένη Μαστοράκη (1949 - 2024) (1.000)
• «Ματαδόρ» (1.000)
• Νέα έκδοση για το έργο του μεγάλου Έλληνα ιστορικού Απόστολου Ε. Βακαλόπουλου (1.000)

Δημοσίευση από AutoPolis, Βρίσκεται στις κατηγορίες Πολιτισμός και Ψυχαγωγία

Σχολιάστε το άρθρο