9+1 σημάδια καρκίνου του παχέος εντέρου που απαγορεύεται να αγνοήσουμε

Ο 47χρονος ηθοποιός Τζέιμς Βαν Ντερ Μπικ – που πρωταγωνίστησε στη σειρά «Dawson’s Creek» (1998-2003) ως Dawson Leery – αποκάλυψε ότι διαγνώστηκε με καρκίνο του εντέρου.

«Υπάρχει λόγος αισιοδοξίας και νιώθω καλά», ανέφερε στη δημοσίευσή του – πράγματι η Cancer Research UK αναφέρει ότι «η πιθανότητα επιβίωσης από καρκίνο του εντέρου έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 50 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο».

Σύμφωνα με ότι προσθέτουν, περισσότερο από το 90% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του εντέρου στο πιο πρώιμο στάδιο επιβιώνουν από τη νόσο για πέντε χρόνια ή περισσότερο σε σύγκριση με περίπου 10% μεταξύ αυτών που έχουν διαγνωστεί στα τελευταία στάδια.

Επομένως, είναι λογικό να έχουμε όλοι το νου μας για συμπτώματα – αλλά πώς ακριβώς μοιάζει και τι αίσθηση έχει ο καρκίνος του εντέρου και πώς μπορούμε να κάνουμε έλεγχο;

Μπορεί να μπερδέψουμε τα συμπτώματα με άλλα πράγματα

Το NHS – Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου αναφέρει πως ενώ ορισμένα σημάδια καρκίνου του εντέρου, όπως το αίσθημα κόπωσης, μπορεί να προκληθούν από μια πληθώρα καταστάσεων, θα πρέπει να επισκεφθούμε τον  γενικό παθολόγο μας εάν παρατηρήσουμε συμπτώματα.

«Το να έχουμε αυτά τα συμπτώματα δεν σημαίνει σίγουρα ότι έχουμε καρκίνο του παχέως εντέρου, αλλά είναι σημαντικό να ελεγχόμαστε», αναφέρουν.

 Σύμφωνα, πάντα, με το NHS, τα παρακάτω μπορεί να είναι σημάδια καρκίνου του παχέως εντέρου: 

• αλλαγές στα κόπρανα, όπως πιο μαλακά, διάρροια ή δυσκοιλιότητα αν δεν είναι σύνηθες για εμάς
• αλλαγές στη συχνότητα – ή περισσότερο, ή λιγότερο
• αίμα στα κόπρανα μπορεί να δείχνει κόκκινο ή μαύρο
• αιμορραγία από το ορθό
• αίσθημα κένωσης, ακόμα κι αν έχουμε μόλις πάει τουαλέτα
• πόνο στην κοιλιά
• εξόγκωμα στην κοιλιά 
• φούσκωμα
• απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια
• αίσθημα κόπωσης χωρίς αιτία.

Η ίδια πάθηση μπορεί επίσης μερικές φορές να προκαλέσει αναιμία, προσθέτουν, η οποία μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε κουρασμένοι,  με δύσπνοια και πιο επιρρεπείς από το συνηθισμένο σε πονοκεφάλους.

Πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέως εντέρου στην Ελλάδα

Οσον αφορά στο πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου στη χώρα μας, που περιλαμβάνει ηλικίες 50-69 ετών, οι δικαιούχοι ανέρχονται σε 3 εκατ. Μέχρι τις 24 Οκτωβρίου 2024 είχαν σταλεί 1,4 εκατ. sms και η διαδικασία ολοκληρώθηκε στα τέλη του μήνα.

Διαβάστε περισσότερα για το Εθνικό Πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέως εντέρου εδώ:

 Ας μην περιμένουμε, πάντως, να έρθει ειδοποίηση για να εξεταστούμε αν έχουμε εντοπίσει κάτι που δεν είναι στα φυσιολογικά μας πλαίσια. Ας αναλάβουμε την ευθύνη κι ας μιλήσουμε με τον γιατρό μας. 

Κι αν χρειαστεί να επισκεφθούμε γιατρό;

Θα ερωτηθούμε για τα συμπτώματά μας, τη συνολική υγεία, το ιστορικό και τυχόν προηγούμενες οικογενειακές περιπτώσεις καρκίνου του εντέρου, λέει το NHS.
Εάν ο γιατρός μας το κρίνει απαραίτητο, μπορεί να εξετάσει το στομάχι μας και να μας συστήσει εξέταση του ορθού. 

Μπορεί ακόμα να μας ζητηθεί δείγμα κοπράνων ή να μας δοθεί ένα κιτ δειγματοληψίας κοπράνων στο σπίτι και θα μπορούσε ακόμα να μας γίνει εξέταση αίματος.

Σε κάθε περίπτωση, ας επισκεφθούμε έναν γιατρό το συντομότερο δυνατό εάν υποψιαζόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά.

Δέκα ερωτήσεις και απαντήσεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τον προσυμπτωματικό έλεγχο

Τρεις ειδικοί του ΕΚΠΑ απαντούν σε 10 ερωτήσεις για τις μη επεμβατικές μεθόδους προσυμπτωματικού ελέγχου στον καρκίνο παχέος εντέρου και τον ρόλο των σύγχρονων τεχνικών με το self-test.

Ειδικότερα, οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος-ογκολόγος), Παναγιώτα Ζαχαράκη (βιολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) παραθέτουν ορισμένες από αυτές τις ερωτήσεις και τις αντίστοιχες απαντήσεις.

1.  Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Ο καρκίνος παχέος εντέρου βρίσκεται στα τρία συχνότερα νεοπλάσματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EU Science Hub, δεδομένα Οκτωβρίου 2023) μαζί με τον καρκίνο του μαστού (πρώτος σε συχνότητα) και τον καρκίνο του προστάτη (τρίτος σε συχνότητα).

2. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι θανατηφόρος;

Οι τέσσερις πιο συχνές αιτίες θανάτου από καρκίνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο καρκίνος του πνεύμονα (19,5% όλων των θανάτων από καρκίνο), που ακολουθείται από τον καρκίνο του παχέος εντέρου (12,3%), τον καρκίνο του μαστού (7,5%) και τον καρκίνο του παγκρέατος (7,4%).

3. Σε ποιους εμφανίζεται συχνότερα ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Εμφανίζεται τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες, με μεγαλύτερη επίπτωση στους άντρες. Παρουσιάζεται, κυρίως, μετά την ηλικία των 50 ετών, μπορεί όμως να παρουσιαστεί σπανίως και σε μικρότερη ηλικία, με μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου, σύμφωνα με τα European cancer mortality predictions (2024).

4. Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου; Και επομένως ποια είναι η πρωτογενής πρόληψη;

Υπάρχουν μη τροποποιήσιμοι και τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, σύμφωνα με το Knowledge for Policy (της ΕΕ).

Στους μη τροποποιήσιμους ανήκουν η μεγαλύτερη ηλικία, η γενετική προδιάθεση και το ιατρικό ιστορικό (όπως ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου, ύπαρξη αδενωματωδών πολυπόδων, ατομικό ιστορικό χρόνιας φλεγμονώδους νόσου του εντέρου), όπως και το μεγαλύτερο ύψος ενήλικα.

Στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου ανήκουν η ανθυγιεινή διατροφή, η κατανάλωση αλκοόλ, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, το κάπνισμα, όπως και η παχυσαρκία με τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.

5. Ποιος είναι ο προσυμπτωματικός έλεγχος (δευτερογενής πρόληψη) για τον καρκίνο του παχέος εντέρου;

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να προληφθεί στο 90% των περιπτώσεων με την εφαρμογή προσυμπτωματικού ελέγχου. Τη διενέργεια, δηλαδή, ελάχιστα επεμβατικών ή μη επεμβατικών εξετάσεων για τον εντοπισμό μίας αλλοίωσης σε προκαρκινικό στάδιο (πολύποδας) ή ενός καρκίνου σε αρχόμενο ή πιο προχωρημένο στάδιο, και τη θεραπευτική αντιμετώπισή τους, οπότε και η πρόγνωση του ασθενούς είναι καλύτερη και οι πιθανότητες ίασης ιδιαίτερα αυξημένες.

Οι πιο πρόσφατες συστάσεις της European Commission Initiative on Colorectal Cancer αναφέρουν ότι σε ασυμπτωματικούς ενήλικες 50-69 ετών με μέτριο κίνδυνο καρκίνο παχέος εντέρου συνιστάται προσυμπτωματικός έλεγχος με οργανωμένο πληθυσμιακά πρόγραμμα. Ειδικότερα, εξέταση επιλογής θεωρείται η ανοσοϊστοχημική (self-test, Faecal Immunochemical Testing -FIT), η οποία, ανάλογα με το αποτέλεσμα, χρήζει να ακολουθηθεί με ενδοσκόπηση (κολονοσκόπηση). Το FIT είναι ένα τεστ που αναζητά μικροσκοπικά ίχνη αίματος στα κόπρανα (δεν φαίνονται με γυμνό οφθαλμό). Το αίμα στα κόπρανα μπορεί να προκληθεί από μία σειρά ιατρικών παθήσεων, αλλά μπορεί, επίσης, να είναι σημάδι καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτό το self-test (σε ειδική συσκευασία) μπορεί να διεξαχθεί στο σπίτι, με συλλογή δείγματος, ανάλυση του δείγματος αφού τοποθετηθεί στο ειδικό σημείο του self-test και διαθεσιμότητα των αποτελεσμάτων σε λίγα λεπτά.

6. Τι σημαίνει το αρνητικό αποτέλεσμα σε αυτήν την εξέταση;

Ένα αρνητικό αποτέλεσμα της εξέτασης σημαίνει ότι δεν βρέθηκε αίμα στα δείγματα και προς το παρόν δεν χρειάζονται περαιτέρω ενέργειες. Ένα αρνητικό αποτέλεσμα δεν σημαίνει ότι αποκλείεται ο καρκίνος του εντέρου ή ότι δεν θα εμφανιστεί ποτέ καρκίνος του εντέρου. Αυτό συμβαίνει γιατί ορισμένοι καρκίνοι του εντέρου δεν αιμορραγούν ή αιμορραγούν μόνο μερικές φορές και διότι το τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του εντέρου ανιχνεύει τη συντριπτική πλειοψηφία, αλλά όχι όλους τους καρκίνους του παχέος εντέρου.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό το τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου να διεξάγεται ανά 1-3 χρόνια. Εάν το αποτέλεσμα δοκιμής είναι αρνητικό, δεν χρειάζεται κάποια άλλη ενέργεια. Εάν υπάρχουν συμπτώματα καρκίνου του εντέρου (που δεν είναι ειδικά, αλλά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν αίμα στα κόπρανα, αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, απώλεια βάρους, κοιλιακά άλγη), ακόμη και μετά από ένα αρνητικό αποτέλεσμα της εξέτασης, χρειάζεται άμεση επίσκεψη σε γιατρό.

7. Τι σημαίνει το θετικό αποτέλεσμα σε αυτήν την εξέταση;

Ένα θετικό αποτέλεσμα της δοκιμής σημαίνει ότι κάποια μικρογραμμάρια αιμοσφαιρίνης (πρωτεΐνη που βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια) βρέθηκαν στα κόπρανα. Ένα θετικό αποτέλεσμα δεν σημαίνει πάντα καρκίνο του εντέρου. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους υπάρχει αίμα στα κόπρανα, και οι περισσότεροι από αυτούς δεν σχετίζονται με τον καρκίνο.

Εάν το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι θετικό, θα πρέπει να προγραμματιστεί μία επίσκεψη στον γιατρό για να διερευνηθεί τι προκαλεί την αιμορραγία. Ο γιατρός πιθανότατα θα παραπέμψει σε κολονοσκόπηση.

8. Τι σημαίνει ασαφές αποτέλεσμα σε αυτήν την εξέταση;

Το ασαφές αποτέλεσμα το αξιολογούμε ως θετικό αποτέλεσμα.

9. Σε τι μας βοηθά αυτή η εξέταση και ποια είναι τα μειονεκτήματά της;

Με στόχο τη βελτίωση της συμμόρφωσης, μη παρεμβατικές τεχνικές προσυμπτωματικού ελέγχου, όπως είναι ο έλεγχος της αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα και ο έλεγχος DNA στα κόπρανα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αυτές οι εξετάσεις, όμως, έχουν μικρότερη ευαισθησία και ειδικότητα, πρέπει να επαναλαμβάνονται ανά 1-3 χρόνια και προϋποθέτουν τον έλεγχο με κολονοσκόπηση επί θετικών αποτελεσμάτων. 

10. Τι κάνουμε σε περίπτωση αυξημένου κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου;

Σε περίπτωση αυξημένου κινδύνου συνεννοούμαστε με τον γιατρό μας, ώστε να μας ενημερώσει για την ηλικία έναρξης, τη συχνότητα και τον τρόπο διεξαγωγής του προσυμπτωματικού ελέγου. Η καθιερωμένη πρακτική προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου περιλαμβάνει τη διενέργεια κολονοσκόπησης ανά 5-10 έτη με ηλικία έναρξης τα 45 με 50 έτη για τον γενικό πληθυσμό. Η κολονοσκόπηση, όμως, αποτελεί ήπια επεμβατική διαδικασία και τα ποσοστά συμμόρφωσης με το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου είναι ως εκ τούτου μικρότερα. Γι αυτό, η χρήση κατ’ αρχήν self test, μπορεί να συντελέσει ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της προσυμπτωματικής διάγνωσης του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Πηγή ερωτήσεων κι απαντήσεων: ertnews.gr

ΠΡΙΝ ΦΥΓΕΤΕ…

• Καρκίνος παχέος εντέρου: 130.000 self test διατέθηκαν από φαρμακεία – Τα 1.000 θετικά
• H λαχταριστή τροφή που καταναλώνουμε κάθε μέρα κι εκτοξεύει τον κίνδυνο καρκίνου παχέος εντέρου
• Δημοφιλής δίαιτα πιθανότατα ευθύνεται για την αύξηση του καρκίνου παχέος εντέρου στους νέους