«Ω γλυκύ μου έαρ»: Κορύφωση του Θείου Δράματος σήμερα με τον Επιτάφιο Θρήνο

18/04/2025 - 15:17

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ίσως η πιο κατανυκτική και φορτισμένη πνευματικά ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη Σταύρωση και την Ταφή του Ιησού Χριστού, μέσα από ιερές ακολουθίες, ύμνους που διαπερνούν την ψυχή και  τιμούν τη θυσία του Θεανθρώπου για την ανθρώπινη σωτηρία.

Ημέρα απόλυτης σιγής και πένθους

Τα καμπαναριά χτυπούν πένθιμα από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Το πρωί, τελείται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως, οπότε και ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον επιτάφιο, που ετοιμάζεται από τα ξημέρωμα. Το βράδυ θα πραγματοποιηθεί η Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου, δηλαδή ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και θα ακολουθήσει η περιφορά του επιταφίου.

Οι Ύμνοι του Επιταφίου αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της βραδινής Ακολουθίας και συνιστούν ένα από τα κορυφαία δείγματα της βυζαντινής υμνογραφίας. Οι «Εγκώμιοι Ύμνοι» (Τα Εγκώμια) χωρίζονται σε τρεις στάσεις και απευθύνονται στον νεκρό Ιησού:

«Η ζωή εν τάφω, κατετέθης, Χριστέ…»
«Άξιον εστί μεγαλύνειν Σε τον Ζωοδότην…»
«Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή Σου προσφέρουσι, Χριστέ μου…»

Μέσα από τη μελωδία και τη βαθιά ποίηση αυτών των ύμνων, ο πιστός βιώνει τη συντριβή αλλά και την ελπίδα της Ανάστασης.

Ο θεολογικός συμβολισμός

Η Μεγάλη Παρασκευή φέρνει τον άνθρωπο αντιμέτωπο με το μέγεθος της Θείας Αγάπης. Ο Χριστός πεθαίνει «υπέρ ημών» – όχι ως ηττημένος, αλλά εκούσια, για να συντρίψει το κράτος του θανάτου. Η ταπείνωση και ο πόνος οδηγούν στην ένδοξη Ανάσταση.

Σύμφωνα με την ορθόδοξη θεολογία, το πάθος του Χριστού δεν είναι απλώς ιστορικό γεγονός, αλλά μυστήριο σωτηρίας, που καλείται ο κάθε πιστός να ζήσει υπαρξιακά. Η Μεγάλη Παρασκευή μας θυμίζει ότι η θυσία είναι ο δρόμος προς την αγάπη, και η σταύρωση, το πέρασμα προς την αιώνια ζωή.

Μέσα στη σιγή και τη θλίψη της Μεγάλης Παρασκευής, ξεχωριστή θέση έχει ο θρήνος της Παναγίας – ο σπαραγμός της Μητέρας που στέκεται κάτω από τον Σταυρό του Υιού της. Πρόκειται για μια βαθιά ανθρώπινη και θεολογική στιγμή που έχει εμπνεύσει την υμνογραφία, την ποίηση και τη λαϊκή ευσέβεια.

Στα Εγκώμια του Επιταφίου, η φωνή της Παναγίας ακούγεται μέσα από στίχους που μεταφέρουν τον πόνο και τη συντριβή της:

«Ὦ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου, γλυκὺ μου ἔαρ, καὶ τέκνον…»
«Πῶς σιωπήσω τὸ πάθος σου; Πῶς δὲ κλαύσω σε, Λόγε μου;»
«Ἔδειρα καὶ ἐβόησα· ὢ τὸ τέκνον μου, γλυκύτατόν μου, ποῦ ἐξέλαμψεν σου τὸ κάλλος;»

Οι στίχοι αυτοί δεν είναι μόνο θρησκευτική ποίηση· είναι κραυγή μάνας, που αγγίζει κάθε ψυχή, καθώς η Παναγία δεν θρηνεί μόνο ως Θεοτόκος, αλλά ως κάθε μάνα που χάνει το παιδί της.

Ο θρήνος στην παράδοση και τα έθιμα

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, ο θρήνος της Παναγίας έχει περάσει και στην λαϊκή θρησκευτική παράδοση μέσα από δημοτικά μοιρολόγια. Οι γυναίκες τον απαγγέλλουν μπροστά στον Επιτάφιο, με λόγια που μοιάζουν με μάνες της γειτονιάς που θρηνούν τον «Γιο του κόσμου».

Στη Θεσσαλία, τη Μεγάλη Παρασκευή τα παιδιά τραγουδούν από πόρτα σε πόρτα το δικό τους μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα…» εξιστορώντας την προδοσία, το θείο Πάθος και το διάλογο Μάνας-Υιού.

Ο θρήνος της Παναγίας έχει και βαθύ θεολογικό νόημα. Η Παναγία στέκει κάτω από τον Σταυρό όχι ως μοιρολογίστρα, αλλά ως συμμέτοχος στο μυστήριο της σωτηρίας. Ο πόνος της είναι αληθινός, όμως δεν είναι απόγνωση – είναι πίστη μέσα στον θρήνο, που προαναγγέλλει τη νίκη της Ανάστασης.

Η Μεγάλη Παρασκευή, μέσα από τον Θρήνο της Παναγίας, μας προσκαλεί να αναγνωρίσουμε τη δύναμη της μητρικής αγάπης και να βρούμε ελπίδα μέσα από το σκοτάδι του πόνου.

Newsroom Αθήνα 9.84

Adblock test (Why?)

Σχετικά άρθρα

• Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: Τα πλεονεκτήματα του νέου πλαισίου (1.000)
• Αδ. Γεωργιάδης: Θεωρώ αδιανόητο ότι η ΕΕ βλέπει την ενεργειακή κρίση χωρίς να παρεμβαίνει γρήγορα (1.000)
• Δύο τραυματίες σε απόπειρα ληστείας στη Θεσσαλονίκη (1.000)
• Έλενα Αθανασοπούλου: Ξεσπά η ηθοποιός που μήνυσε τον σκηνοθέτη για βιασμό (1.000)
• Ηράκλειο: Στις φλόγες επιχείρηση ανακυκλώσιμων υλικών (1.000)

Δημοσίευση από PolisPress, Βρίσκεται στις κατηγορίες Τελευταία νέα

Σχολιάστε το άρθρο