Το προφητικό «Κονκλάβιο» με τον Ρέιφ Φάινς και η μυστική διαδικασία για την εκλογή νέου Πάπα

Έφτασε στα φετινά Όσκαρ με οκτώ υποψηφιότητες -κερδίζοντας τελικά το βραβείο Διασκευασμένου Σεναρίου- αναδείχτηκε Καλύτερη Ταινία στα Bafta, όπου απέσπασε τέσσερα βραβεία, τιμήθηκε στα SAG με το μεγάλο βραβείο Καλύτερου Καστ σε ταινία, όπως και στις Χρυσές Σφαίρες με το βραβείο Σεναρίου.

Όποιος ωστόσο είδε στους κινηματογράφους τον περασμένο Νοέμβριο το «Κονκλάβιο» του Έντβαρντ Μπέργκερ, με πρωταγωνιστή τον Ρέιφ Φάινς, είναι αδύνατο να μην έκανε συνειρμούς μετά την εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος απεβίωσε σε ηλικία 88 ετών τη Δευτέρα του Πάσχα 21 Απριλίου. Η υγεία του ήταν ήδη κλονισμένη όταν στα SAG, η Ιζαμπέλα Ροσελίνι δήλωνε στην απονομή του βραβείου, «Πρώτα απ′ όλα, θα θέλαμε να ευχηθούμε στον Πάπα Φραγκίσκο γρήγορη ανάρρωση».

Η απώλεια του «Πάπα των φτωχών» επανέφερε την ταινία που είναι διαθέσιμη σε διάφορες πλατφόρμες PVOD και αυτή τη στιγμή προβάλλεται στο Amazon Prime Video, σε πρώτο πλάνο. Η τηλεθέαση της, σύμφωνα με το Variety, εκτοξεύθηκε κατά 283% μόλις η είδηση έγινε γνωστή. Το «Conclave» κατέγραψε περίπου 1,8 εκατομμύρια λεπτά προβολής στις 20 Απριλίου και μέχρι το τέλος της 21ης Απριλίου, ο αριθμός αυτός είχε φτάσει τα 6,9 εκατομμύρια λεπτά προβολής.

Κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος του Ρόμπερτ Χάρις που κυκλοφόρησε το 2016, η ιστορία διαδραματίζεται στα άδυτα του Βατικανού με φόντο την εκλογή ενός νέου πάπα, μετά από τρεις δραματικές ημέρες και επτά ψηφοφορίες.

Οι συντηρητικοί, οι προοδευτικοί και τα παιχνίδια εξουσίας

Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Βρετανός καρδινάλιος Τόμας Λόρενς, ο οποίος αναλαμβάνει μάλλον απρόθυμα, τον ρόλο του Κοσμήτορα του Κολεγίου των Καρδιναλίων, υπό την επίβλεψη του οποίου εξελίσσεται η διαδικασία για την επιλογή του νέου ποντίφικα.

Η άφιξη των Καρδιναλίων από όλο τον κόσμο, η διαμονή τους στον ξενώνα Domus Sanctae Marthae εντός του Βατικανού, οι συζητήσεις και οι αντιπαραθέσεις που καταγράφονται από την τραπεζαρία κατά τη διάρκεια των γευμάτων μέχρι τους διαδρόμους, τα μυστικά, οι φιλοδοξίες και κυρίως, τα παιχνίδια εξουσίας, έδωσαν στην ταινία δικαίως τον χαρακτηρισμό «πολιτικό θρίλερ». Ο Massimo Faggioli, καθηγητής Ιστορίας στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο Villanova, επισημαίνει άλλωστε, ότι η εκλογή πάπα είναι σαν την εκλογή αρχηγού κράτους.

Ποιά είναι τα βασικά πρόσωπα στο «Κονκλάβιο»; Ο Ιταλός καρδινάλιος Goffredo Tedesco (στον ρόλο ο Σέρτζιο Καστελίτο), που εκπροσωπεί τη συντηρητική πτέρυγα της εκκλησίας και αντιτίθεται στη χαλάρωση των αυστηρών κανόνων. Ο φιλελεύθερος καρδινάλιος Aldo Bellini (Στάνλεϊ Τούτσι), που επιδιώκει να μεταρρυθμίσει την εκκλησία στη γραμμή του εκλιπόντος Πάπα. Ο Νιγηριανός καρδινάλιος Joshua Adeyemi (Λούσιαν Μσαμάτι), ο οποίος εάν εκλεγεί θα γίνει ο πρώτος μαύρος πάπας. Ο καρδινάλιος Joseph Tremblay (Τζον Λιθγκόου), ένας πανέξυπνος και εξαιρετικά φιλόδοξος Καναδός που επιθυμεί διακαώς την εξουσία. Ο καρδινάλιος Thomas Lawrence (Ρέιφ Φάινς), ένας μετριοπαθής ειρηνοποιός, ο οποίος ωστόσο δοκιμάζεται από μια κρίση πίστης και μπαίνει στον πειρασμό της προσωπικής φιλοδοξίας. Στην αφήγηση υπάρχει και μία γυναίκα, η Αδελφή Άγκνες (στον ρόλο η Ιζαμπέλα Ροσελίνι), οικονόμος των καρδιναλίων, η οποία παρακολουθεί διακριτικά, παρεμβαίνοντας σε μία κρίσιμη στιγμή, αλλά και ένας μυστηριώδης νεοφερμένος από την Καμπούλ, τον οποίο δεν γνωρίζει κανείς και αναδεικνύεται στο πρόσωπο που θα κάνει την ανατροπή.

Η ταινία και η πραγματικότητα

Ο σκηνοθέτης Έντβαρντ Μπέργκερ και ο σεναριογράφος Πίτερ Στρόχαν έκαναν σχολαστική έρευνα, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν στοιχεία του τελετουργικού που δεν επιβεβαιώνονται επίσημα.

Το ερώτημα συνεπώς είναι κατά πόσο όσα διαδραματίζονται στο κινηματογραφικό «Κονκλάβιο» έχουν σχέση με το πρωτόκολλο που ακολουθείται στην πραγματικότητα εφόσον πρόκειται για μία διαδικασία η οποία λαμβάνει χώρα υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας.

Όπως τονίζει στους New York Times ο Piotr H. Kosicki, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Maryland, «πολύ λίγοι άνθρωποι εκτός του Κολεγίου των Καρδιναλίων μπορούν να μιλήσουν για την πραγματικότητα» όσων συμβαίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες.

Η λέξη κονκλάβιο προέρχεται από τις λατινικές λέξεις com, που σημαίνει «μαζί», και clavis, που σημαίνει «κλειδί». Η διαδικασία θεσμοθετήθηκε στις αρχές του Μεσαίωνα προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι ο νέος πάπας θα επιλεγεί γρήγορα. Οι καρδινάλιοι δίνουν όρκο μυστικότητας και δεν επιτρέπεται να εγκαταλείψουν τον χώρο του κονκλάβιου μέχρι να επιλεγεί ο νέος πάπας.

Οι προσευχές, η καύση των ψηφοδελτίων, η αφαίρεση και καταστροφή του δαχτυλιδιού του νεκρού πάπα, που περιλαμβάνονται στην ταινία είναι «λίγο πολύ σωστές», προσθέτει ο Δρ Kosicki, επισημαίνοντας όμως ότι αντίθετα με ό,τι βλέπουμε στην ταινία, «η προσευχή στο Βατικανό γίνεται στα ιταλικά ή στα λατινικά, τελεία και παύλα».

Κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας στην Καπέλα Σιστίνα -που στην ταινία αναδημιουργήθηκε στα περίφημα στούντιο της Τσινετσιτά στη Ρώμη- κάθε καρδινάλιος γράφει ένα όνομα σε ένα μικρό ορθογώνιο ψηφοδέλτιο. Το όνομα κάθε ψήφου ανακοινώνεται δυνατά και καταγράφεται από τρεις καρδιναλίους. Στη συνέχεια το ψηφοδέλτιο τρυπιέται όπως και τα προηγούμενα με μία βελόνα για να περάσει σε μία κλωστή. Εάν δεν επιτευχθεί πλειοψηφία δύο τρίτων, ο καπνός από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα εμφανίζεται μαύρος. Επιτρέπονται τέσσερις γύροι ψηφοφορίας ημερησίως. Όταν επιλεγεί ο Πάπας ο καπνός από την καμινάδα είναι λευκός.

Τους τελευταίους δύο αιώνες, τα κονκλάβια δεν έχουν ξεπεράσεις τις τέσσερις ημέρες, σύμφωνα με τον Δρ Faggioli. Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ′ εξελέγη σε δύο ημέρες το 2005, όπως και ο Πάπας Φραγκίσκος το 2013.

Related…

• Μάρτιν Σκορσέζε για Πάπα Φραγκίσκο: Εξέπεμπε σοφία και είχε μια ακλόνητη δέσμευση στο καλό
• Η Λ. Μενδώνη για τη γενναιοδωρία Πάπα να προσφέρει 3 θραύσματα του διακόσμου του Παρθενώνα
• Ποιος θα είναι ο νέος Πάπας – Οι πιθανοί διάδοχοι του Φραγκίσκου