Τα κράτη μέλη της ΕΕ «παγώνουν» το άσυλο για τους Σύρους – Η ΕΕ παραμένει διστακτική

Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες πυροδότησε αλυσιδωτές αντιδράσεις στην Ευρώπη. Πολλά κράτη-μέλη έσπευσαν να αναστείλουν τις διαδικασίες ασύλου για Σύρους πρόσφυγες, ενώ άλλες, όπως η Γαλλία και η Ελλάδα, εξετάζουν ανάλογα βήματα. Την ίδια ώρα η ΕΕ εμφανίζεται διστακτική, υπογραμμίζοντας ότι οι συνθήκες για ασφαλή επιστροφή δεν πληρούνται. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι πιέσεις που ασκεί το μεταναστευτικό στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, αλλά και η ανησυχία για τη σταθερότητα στη Συρία, καθώς οι προκλήσεις της επόμενης μέρας είναι τεράστιες.

«Προς το παρόν, παραμένουμε, σε συμφωνία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), στη θέση ότι οι συνθήκες δεν πληρούνται για ασφαλείς, εθελοντικές και αξιοπρεπείς επιστροφές στη Συρία», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

Ο ίδιος σχολίασε ότι μέχρι στιγμής η απόφαση των Σύρων της διασποράς να επιστρέψουν στην πατρίδα τους είναι απόφαση που θα πάρει ο καθένας ξεχωριστά και δεν μπορεί προσώρας να επιβληθεί.

Στο ίδιο πνεύμα είναι και οι τοποθετήσεις διαφόρων ΜΚΟ όπως της Human Rights Watch, οι οποίες εκτιμούν ότι η Συρία παραμένει εξαιρετικά επικίνδυνη.

Η Αυστρία, όπου διαμένουν περίπου 100.000 Σύριοι, ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να ξεκινήσει ένα ”πρόγραμμα επιστροφής και απέλασης”. Η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται στη διαδικασία να αναστείλουν τη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου.

Επιπλέον εκτιμάται ότι δεν εξετάζουν μόνο το πάγωμα των εν εξελίξει αιτήσεων, αλλά και την επανεκτίμηση των υποθέσεων στις οποίες έχει χορηγηθεί το καθεστώς του πρόσφυγα.

Έλληνας αξιωματούχος, ο οποίος δεν κατονομάζεται, δήλωσε στους Financial Times ότισχεδόν 10.000 αιτήσεις έχουν μπει στον πάγο μέχρι νεωτέρας. Η Ελλάδα ήταν η κύρια πύλη εισόδου στην ΕΕ για τους πρόσφυγες από τη Συρία, οι οποίοι εισέρχονταν στο μπλοκ μέσω της Τουρκίας.

Το όλο θέμα είναι βέβαιο ότι θα συζητηθεί την ερχόμενη Δευτέρα στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών που θα διεξαχθεί στις Βρυξέλλες.

Ωστόσο προκαλεί εντύπωση η ταχύτητα με την οποία τα ευρωπαϊκά κράτη προχώρησαν σε αυτή την κίνηση. Αλλωστε είναι πολλοί εκείνοι που φοβούνται ένα νέο μεταναστευτικό ρεύμα καθώς η κατάσταση στην περιοχή παραμένει ρευστή.

Από την άλλη η βιασύνη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων επιβεβαιώνει ότι το μεταναστευτικό πιέζει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και αυτές με τη σειρά τους τις κυβερνήσεις τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλη την ΕΕ, οι Σύροι βρίσκονται επίσης στην κορυφή των εκκρεμών αιτήσεων ασύλου, με πάνω από 100.000 περιπτώσεις.

Επίσης, αναλυτές προβληματίζονται με τη βεβαιότητα που φαίνεται να κυριαρχεί ότι από τη στιγμή που ο Ασάντ έπεσε δεν συντρέχουν πλέον οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου. Επισημαίνουν ότι η HTS, με το νωπό τζιχαντιστικό παρελθόν της, προσπαθεί να εμφανιστεί ως μετριοπαθής, επιπλέον η κατάσταση στη Συρία δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επανέλθει σύντομα σε φυσιολογικά επίπεδα αν αναλογιστεί κανείς ότι υπάρχουν πολλές ομάδες οι οποίες πολέμησαν τον Ασάντ και ίσως να αναζητήσουν λόγο την επόμενη μέρα στη Συρία, που σημαίνει ότι η ειρήνη δεν έχει εδραιωθεί ακόμη στη πολύπαθη χώρα.

Tην ίδια ώρα ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε τηλεφωνική επικοινωνια που είχαν για την κατάσταση στη Συρία δήλωσαν «έτοιμοι να συνεργαστούν με τους νέους ηγέτες» στη Συρία υπό προϋποθέσεις.

Σύμφωνα με δελτίο Τύπου της γερμανικής καγκελαρίας οι δύο ηγέτες «συμφώνησαν ότι είναι έτοιμοι να συνεργαστούν με τους νέους ηγέτες στη Συρία, στη βάση του σεβασμού των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων».

Νωρίτερα η ηγεσία της ΕΕ μπορεί να χαιρέτησε την ανατροπή του Ασάντ αλλά σε πρώτη ανάγνωση φάνηκε συγκρατημένη για την επόμενη ημέρα επισημαίνοντας την ανάγκη για μια ειρηνική μετάβαση και το σεβασμό των μειονοτήτων και ειδικά των χριστιανών που ζουν στη χώρα. Ξεκαθάρισε δε, δια μέσου του εκπροσώπου της, ότι η ΕΕ δεν εμπλέκεται επί του παρόντος με το HTS ή τους ηγέτες της.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ διέκοψε τους διπλωματικούς δεσμούς με τη Συρία το 2011, ωστόσο το τελευταίο διάστημα υπήρχαν κινήσεις για μια κάποια είδους εξομάλυνση με το καθεστώς προκειμένου να προχωρήσει η επιστροφή Σύριων μεταναστών, υπό την προϋπόθεση ότι θα ήταν ασφαλείς. Στο Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ τον Οκτώβριο κυπριακές διπλωματικές πηγές ανέφεραν στη HuffPost ότι έχει τεθεί σχετική πρόταση, διευκρινίζοντας ότι δεν θα υπήρχε καμία συνεργασία με το καθεστώς αλλά με διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ.

Επρόκειτο για μια συνεννόηση με τη συμμετοχή δέκα χωρών μεταξύ των οποίων η Ιταλία και η Ελλάδα, καθώς και τη συμμετοχή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μάλιστα υπήρχαν και συζητήσεις για απεσταλμένο της ΕΕ στη Συρία προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να επιστρέψουν όσοι Σύροι ήθελαν στην πατρίδα τους.

Όμως τα δεδομένα άλλαξαν και η πτώση του Άσαντ ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη Συρία, με την κατάσταση να παραμένει ρευστή. Η ΕΕ καλείται να είναι έτοιμη για να διαχειριστεί μια νέα πιθανή ανθρωπιστική κρίση, το μεταναστευτικό και τις γεωπολιτικές ισορροπίες με προσοχή. Η Ευρώπη για ακόμη μια φορά πρέπει να τηρήσει λεπτές ισορροπίες μεταξύ του ανθρωπισμού και της ρεαλπολιτίκ. Ακόμη περισσότερο να βρει κοινό βηματισμό, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τους προβληματισμούς των κοινωνίων της.

Related…

• Η πτώση του Άσαντ, το rebranding των τζιχαντιστών και οι προσδοκίες της Δύσης
• Η Συριακή Δίνη: Ο κίνδυνος μιας νέας περιδίνησης για τη Μέση Ανατολή