«Στα χνάρια των Ελλήνων της Αιγύπτου»: Ένα συγκινητικό ταξίδι σε Αλεξάνδρεια και Κάιρο

Η οικία του Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, το Πατριαρχείο με τα ανεκτίμητα κειμήλια και την «κατακόμβη» από την εποχή των Πτολεμαίων, οι κατοικίες των Ελλήνων ευεργετών, η περίφημη Ροτόντα της Ανατολής -ο ναός της Μονής του Αγίου Γεωργίου στο παλαιό Κάιρο-, ο Ελληνικός Ναυτικός Όμιλος Καΐρου, το παζάρι Χαν ελ Χαλίλι και το ιστορικό καφενείο όπου σύχναζε ο Σρατής Τσίρκας, τα Ελληνικά Σχολεία Αχιλλοπούλειο και Αμπέτειος Σχολή, το Αβερώφειο Γυμνάσιο – Λύκειο, ο Συλλόγος Ελλήνων Επιστημόνων Αλεξανδρείας, τα καταστήματα των Ελλήνων, το Ελληνικό Νοσοκομείο.  

Γυρισμένη εξ ολοκλήρου στην Αίγυπτο τον Ιούνιο και Ιούλιο του 2023, σε Αλεξάνδρεια και Κάιρο, δύο πόλεις στις οποίες οι Έλληνες της διασποράς διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο, η νέα σειρά ντοκιμαντέρ παραγωγής COSMOTE TV «Στα χνάρια των Ελλήνων της Αιγύπτου» (πρεμιέρα με το πρώτο επεισόδιο την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου, στις 21:00, στο COSMOTE HISTORY HD) ακολουθεί τα βήματα των Ελλήνων από την κλασική αρχαιότητα έως σήμερα.

Οι Αιγυπτιώτες, οι Έλληνες της Αιγύπτου, είναι οι ελληνικοί πληθυσμοί που διαχρονικά μετανάστευσαν και έζησαν στην Αίγυπτο, με μια ιδιαίτερα ακμάζουσα παρουσία, κυρίως στην Αλεξάνδρεια και το Κάιρο, κατά την κλασική αρχαιότητα, τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο, και κατόπιν από τον 19ο αιώνα έως τη δεκαετία του 1960.

Οι σύγχρονοι Αιγυπτιώτες για εκατό και πλέον χρόνια απολάμβαναν μεγάλη οικονομική και πολιτική ισχύ, ενώ είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό και την εκκοσμίκευση της χώρας.

Η Αλεξάνδρεια της Ιστορίας, της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, αν και έχει μειωθεί πληθυσμιακά σε μεγάλο βαθμό, σε σχέση με το παρελθόν, διατηρεί όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά του Αιγυπτιώτη Πολιτισμού.

«Μετά την επιτυχημένη σειρά ντοκιμαντέρ Καλαβρία, Η καρδιά της Μεγάλης Ελλάδας, παραγωγής COSMOTE TV, που αποτύπωσε  ιστορικά – πολιτιστικά  στοιχεία και έδωσε το στίγμα των Ελλήνων στην Ν. Ιταλία,  ο σκηνοθέτης Πάνος Αγγελόπουλος θέλησε να καταγράψει την ιστορική αυτή στιγμή το ελληνικό μεγαλείο στην Αίγυπτο», σημειώνει στη HuffPost η Μαρία Καλλίτση, διευθύντρια παραγωγής του ντοκιμαντέρ, εξηγώντας παράλληλα ότι «η διαδικασία αδειών ήταν χρονοβόρα και σε άμεση επικοινωνία και συνεργασία με την πρεσβεία της Ελλάδας στο Κάιρο. Υπήρχαν πολλές διαδικαστικές δυσκολίες, αφού χρειάστηκαν 2 -3 μήνες έως ότου εγκριθούν οι άδειες», αλλά τελικά όλα πήγαν καλά.  

Χωρισμένη σε 4 επεισόδια -«Η Αλεξάνδρεια του Καβάφη», «Ελληνική Κοινότητα της Αλεξάνδρειας», «Οι Πυραμίδες, ο Νείλος και ο Άγιος Γεώργιος», «Η Ελληνική Κοινότητα του Καΐρου»-, η σειρά δεν είναι μόνο ένα φορτισμένο συναισθηματικά ταξίδι στη δόξα του παρελθόντος, αλλά και μία σημαντική καταγραφή της ελληνικής κοινότητας της Αιγύπτου στον παρόντα χρόνο.

Ποια ήταν η πιο συγκινητική στιγμή στα γυρίσματα, ρωτάμε την κυρία Καλλίτση. «Το συγκινητικό είναι όταν βλέπεις σε μια ξένη χώρα ελληνικές επιγραφές. Και όταν πηγαίνεις σε κάποια μαγαζιά και μιλούν Ελληνικά και έχουν ελληνικά φαγητά και ελληνικά κρασιά. Οι Έλληνες της Αιγύπτου σηκώνουν την Ελλάδα ψηλότερα και είμαστε υπερήφανοι αλλά και ευγνώμονες για  αυτό», απαντά με νόημα.

Και τα highlights κάθε επεισοδίου;

Από το 1ο επεισόδιο, η κυρία Καλλίτση ξεχωρίζει την μαρτυρία του Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, Θεόδωρου Β΄, ο οποίος «σφραγίζει το  σπουδαίο θρησκευτικό και φιλανθρωπικό έργο με την παρουσία του, όχι μόνο την Αίγυπτο αλλά ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο».

Και προσθέτει: «Κι αν είσαι Έλληνας αρκεί η λέξη γιουνάνις για να σου ανοίξουν την αγκαλιά τους και να  σε βοηθήσουν σε ότι κι αν τους ζητήσεις. Γιατί ολόκληρη η Αλεξάνδρεια  μυρίζει Ελλάδα, Μεγαλέξανδρο, ελληνισμό και θάλασσα».

Από το 2ο επεισόδιο, την Ιερά Μονή και το Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Κάιρο, την γνωστή Ροτόντα της Ανατολής «που αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Ορθοδοξίας. Ο ιερός ναός είναι κτισμένος σε πύργο Ρωμαϊκού φρουρίου, το οποίο πολλές φορές χρησίμευε σαν καταφύγιο των Χριστιανών. Τα πέτρινα τείχη, ο περήφανος τρούλος και η δεσπόζουσα αρχιτεκτονική του καμπαναριού της Ιεράς Μονής, ριζώνουν μέσα σου την επιθυμία να ξαναβρεθείς, στον τόπο του Ελληνισμού, που πέρασε μέσα από το χρόνο αλώβητος. Εκεί είχαμε μια σπουδαία συνάντηση με τον πανοσιολογιότατο Δαμασκηνό της  ανακαινισμένης Μονής του Αγίου Γεωργίου, όπου μας ξενάγησε και βγήκαν στο φως για πρώτη φορά οι μοναδικοί θησαυροί  από τις κατακόμβες της Μονής».

Οι «συγκινητικές και μεγαλειώδεις στιγμές» του 3ου επεισοδίου «ήταν όταν βρεθήκαμε στην σχολική γιορτή του Νηπιαγωγείου-Δημοτικού όπως και Γυμνασίου-Λυκείου, με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς της Αχιλοπουλείου και της Αμπετείου Ελληνικής Σχολής του Καΐρου, που  συμμετείχαν όλα τα παιδιά σε εμπνευσμένες  εκδηλώσεις υπό την καθοδήγηση των  δασκάλων και καθηγητών τους με Ελληνικά θέματα και στην Ελληνική γλώσσα. Τα φημισμένα  σχολεία στο Κάιρο ήταν το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο, η Αμπέτειος Σχολή και το Σπετσεροπούλειου Ορφανοτροφείο. Σήμερα όλα τα σχολεία συστεγάζονται σε ένα εμβληματικό κτίριο, στο προάστιο της Ηλιούπολης, στο Κάιρο».

Όσο για το 4ο και τελευταίο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ, επιλέγει την παρουσίαση στο Κάιρο του βιβλίου «Αχιλλοπούλειο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο Καΐρου, 80 χρόνια ελληνικής εκπαίδευσης στην Αίγυπτο 1884-1964» της Αιγυπτιώτισας ερευνήτριας δημοσιογράφου Μαρίας Αδαμαντίδου, στο πλαίσιο της οποίας έδωσε συναυλία η Ευανθία Ρεμπούτσικα.

«Η κυρία Αδαμαντίδου αφιέρωσε πολλά χρόνια από την ζωή της σε αυτή την ιδιότυπη βυθομέτρηση στην άβυσσο της ατομικής αλλά και την συλλογικής μνήμης. Κατάφερε μέσα από τις επίπονες και άοκνες προσπάθειές της να ανασύρει την απάντηση που ενώνει την ιστορία την Ελληνισμού δεκάδες αιώνες τώρα. Το βιβλίο είναι μια διατριβή που έγινε με αγάπη και επιμέλεια  που διήρκησε χρόνια, επιβεβαιώνοντας τον ιστορικό ρόλο που έπαιξε το σχολείο αυτό στην διαμόρφωση των αρχών και αξιών της παροικίας αλλά και πώς, λειτούργησε ως συνδετικός κρίκος με την τοπική και κοσμοπολίτικη κοινωνία καθώς προετοίμαζε τις απόφοιτες για να σταδιοδρομήσουν με επιτυχία στην Αίγυπτο αλλά και διεθνώς».

Στο ντοκιμαντέρ μιλούν μεταξύ άλλων, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος Β΄, ο πρέσβης της Ελλάδας στην Αίγυπτο Νικόλαος Παπαγεωργίου και ο πρόξενος Αθανάσιος Κοτσιώνης, ο συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου -η μουσική και τα τραγούδια του οποίου σε ποίηση Καβάφη συνοδεύουν την αφήγηση-, ο σκηνοθέτης Κώστας Φέρρης, η Σταυρούλα Σπανούδη  διευθύντρια του Ιδρύματος Ελληνικού πολιτισμού, ο πρόεδρος Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας Ανδρέας Βαφειάδης, η πρόεδρος Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας Λιλίκα Θλιβίτου, η Μαρία Αδαμαντίδου συγγραφέας του βιβλίου «Αχιλλοπούλειο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο Καΐρου» 80 χρόνια ελληνικής εκπαίδευσης στην Αίγυπτο 1884-1964 (έκδοση 2023), ο διευθυντής της Αχιλλοπουλείου Σχολής Βασίλης Λάγιος, ο συγγραφέας και διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου, η Αλίκη Αντωνίου ιδιοκτήτρια ζαχαροπλαστείου, ο ζωγράφος Μιχράν Αμίν, ο Ιωάννης Ράπτης οικότροφος Γηροκομείου.

Info

«Στα χνάρια των Ελλήνων της Αιγύπτου»

Πρεμιέρα με το πρώτο επεισόδιο την Κυριακή 8/9, στις 21.00, στο COSMOTE HISTORY HD και νέο επεισόδιο κάθε Κυριακή την ίδια ώρα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Μαγική αποκάλυψη στην Αλεξάνδρεια: Το Ιδρυμα Ωνάση αποκατέστησε την οικία Κωνσταντίνου Καβάφη

Δημήτρης Παπαδημητρίου: Ο Καβάφης είναι ένα στοιχειωμένο μουσικά σπίτι