Πώς εξαφανίστηκε ο τελευταίος Νεάντερταλ; Εύρημα σε σπηλιά της Γαλλίας ίσως κρύβει την εξήγηση

Όταν ο αρχαιολόγος Ludovic Slimak ανακάλυψε πέντε δόντια σε ένα βράχο στην κοιλάδα του Ροδανού της Γαλλίας το 2015, κατάλαβε ότι ανήκαν σε έναν Νεάντερταλ.

Οι συγγραφείς – με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Ludovic Slimak, ερευνητή στο πανεπιστήμιο Paul Sabatier στην Τουλούζη της Γαλλίας, έδωσε στον Νεάντερταλ το όνομα Thorin, από τον χαρακτήρα του μυθιστορήματος «The Hobbit» του 1937, του J. R. R. Tolkien.

Τα ευρήματα του Thorin βρέθηκαν στην είσοδο του σπηλαίου Mandrin, όπου οι ανασκαφές συνεχίζονται. Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές έχουν ταυτοποιήσει μερικά δόντια, τη γνάθο, θραύσματα του κρανίου και διάφορα άλλα ευρήματα.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο Thorin είναι το πιο ολοκληρωμένο εύρημα Νεάντερταλ που έχει βρεθεί στη Γαλλία από το 1979, αναφέρει το CNN.

Το γονιδίωμα αυτό είναι μόλις το πέμπτο του είδους που βρέθηκε στη δυτική Ευρώπη με ηλικία κάτω των 50.000 ετών.

Σύμφωνα με την μελέτη, η οποία  δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Genomics, ο Thorin έζησε σε μια μικρή, απομονωμένη κοινότητα περίπου 42.000 και 50.000 χρόνια πριν. Πρόκειται για μία γενιά Νεάντερταλ πολύ αρχαία, η οποία δεν έχει μελετηθεί πολύ.

O πληθυσμός απέκλινε προφανώς από τους υπόλοιπους γνωστούς «ύστερους Νεάντερταλ» που έζησαν πριν από  περίπου 100.000 χρόνια, και παρέμεινε γενετικά απομονωμένος για πάνω από 50.000 χρόνια, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.

Η ομάδα χρειάστηκε σχεδόν 10 χρόνια για να συνδυάσει την ιστορία του αινιγματικού Νεάντερταλ, προσθέτοντας ένα νέο κεφάλαιο στο μακροχρόνιο μυστήριο του γιατί αυτοί οι άνθρωποι εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια.

Μέχρι τώρα, οι γενετιστές πίστευαν ότι τη στιγμή της εξαφάνισης υπήρχε ένας πληθυσμός Νεάντερταλ που ήταν γενετικά ομοιογενής, αλλά η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι τουλάχιστον δύο πληθυσμοί υπήρχαν στη Δυτική Ευρώπη εκείνη την εποχή – και ζούσαν εκπληκτικά κοντά ο ένας στον άλλο.

Σε δεύτερη φάση, η ομάδα πήρε DNA από τα δόντια και το σαγόνι του και το συνέκρινε με ολόκληρη την αλληλουχία του γονιδιώματος που είχε αναλυθεί από προηγούμενους Νεάντερταλ.

Η εργασία αυτή εγείρει ένα ζήτημα. Η αρχική γονιδιωματική ανάλυση, υποδηλώνει ότι ο Thorin έζησε πολύ πιο νωρίς απ’ ό,τι φαίνεται από τον υπολογισμό από τα αρχαιολογικά δεδομένα.

Συγκεκριμένα, το γονιδίωμα του Thorin , διέφερε σημαντικά από εκείνο άλλων, μεταγενέστερων Νεάντερταλ, μοιάζοντας περισσότερο με εκείνο από πληθυσμούς Νεάντερταλ που είχαν ζήσει πάνω από 100. 000 χρόνια στο παρελθόν.

Η ομάδα αφιέρωσε χρόνια προσπαθώντας να επιλύσει αυτή την αντίφαση, αναλύοντας ισότοπα – δηλαδή άτομα του ίδιου στοιχείου, με τον ίδιο αριθμό πρωτονίων, αλλά διαφορετικό αριθμό νετρονίων – από τα οστά και τα δόντια του Thorin , προσπαθώντας να καταλάβουν το είδος του κλίματος στο οποίο έζησε.

Οι ύστεροι Νεάντερταλ έζησαν στη διάρκεια της τελευταίας εποχής των παγετώνων, ενώ τα πρώιμα μέλη του ίδιου είδους, έζησαν σε ένα σημαντικά θερμότερο κλίμα.

Η ανάλυση με τα ισότοπα, αποκάλυψε ότι ο Thorin έζησε σε πολύ ψυχρό κλίμα, υποδηλώνοντας ότι πράγματι ήταν ύστερος Νεάντερταλ, ένα πόρισμα που ταιριάζει με τα γονιδιωματικά δεδομένα.

«Το γονιδίωμα είναι το κατάλοιπο ορισμένων από τους πρώτους πληθυσμούς Νεάντερταλ στην Ευρώπη», εξηγεί στη δήλωση ο κύριος συγγραφέας της μελέτης και γενετιστής Πληθυσμών, Martin Sikora από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.

Η σύγκριση με τις αλληλουχίες γονιδιωμάτων γνωστών Νεάντερταλ, αποκάλυψε ότι ο πιο όμοιος άνθρωπος με τον Thorin , έχει εντοπιστεί στο Γιβραλτάρ, στο νότιο άκρο της Ιβηρικής Χερσονήσου. Σύμφωνα με τον Slimak, η ομοιότητά τους υποδηλώνει πιθανή μετανάστευση του πληθυσμού του Thorin από τη Γαλλία στο Γιβραλτάρ.

«Αυτό σημαίνει ότι, υπήρχε ένας άγνωστος πληθυσμός Νεάντερταλ στην Μεσόγειο, ο οποίος επεκτάθηκε από το δυτικότερο άκρο της Ευρώπης, στην κοιλάδα του ποταμού Ροδανού στη Γαλλία», αναφέρει στη δήλωσή του.

Τα πορίσματα της μελέτης, υποδηλώνουν την ύπαρξη πολλών, απομονωμένων κοινοτήτων των ύστερων Νεάντερταλ στην Ευρώπη, λίγο πριν την εξαφάνισή τους.

Την ίδια στιγμή, προσφέρουν πληροφορίες σχετικά με την κοινωνική οργάνωση των Νεάντερταλ, μαρτυρώντας περιορισμένη ή καθόλου  αλληλεπίδραση ανάμεσα στους διαφορετικούς πληθυσμούς Νεάντερταλ κατά την τελευταία χιλιετία της ύπαρξής τους, έστω και αν, οι πληθυσμοί αυτοί, ήταν γεωγραφικά πολύ κοντά ο ένας στον άλλον.

Γενικά, η ζωή σε μικρές και απομονωμένες κοινότητες, είναι μειονέκτημα για την επιβίωση ενός πληθυσμού. «Η επαφή με άλλους πληθυσμούς είναι πάντα κάτι καλό», σημειώνει η Vimala.  Και συνεχίζει: Η απομόνωση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, περιορίζει τη γενετική ποικιλομορφία, όπως και τη δυνατότητα προσαρμογής στις αλλαγές του κλίματος και των παθογόνων οργανισμών, ενώ περιορίζει και κοινωνικά τον άνθρωπο που δεν μοιράζεται τη γνώση ή του οποίου ο πληθυσμός δεν εξελίσσεται».

Άρα, ο παράγοντας αυτός μπορεί να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον αφανισμό του είδους. «Θεωρώ ότι, η σημαντικότερη συμβολή της μελέτης, είναι η παροχή τεκμηρίων πως, η γενετική απομόνωση και οι μικροί πληθυσμοί, μπορεί να ήταν ένα γενικό χαρακτηριστικό των πληθυσμών των Νεάντερταλ», δήλωσε ο Sikora στο Newsweek. «Αυτό διαφέρει πολύ από όσα ήταν γνωστά μέχρι τώρα σχετικά με τους σύγχρονους ανθρώπινους πληθυσμούς, οι οποίοι, πιθανόν συνδέονταν πολύ περισσότερο».

«Όσο για το, σε ποιο βαθμό οι διαφορές στην κοινωνική οργάνωση έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην παρακμή, παραμένει ένα από τα πιο συναρπαστικά ερωτήματα τη στιγμή που προκύπτουν περισσότερα γονιδιωματικά δεδομένα για τους Νεάντερταλ».

Related…

• Γιατί ορισμένες ομάδες ανθρώπων κληρονομήσαν από τους Νεάντερταλ περισσότερο DNA
• Επιστήμονες αποκαλύπτουν ότι φέρουμε DNA από τους Νεάντερταλ- Πώς μας επηρεάζει
• Γαλλία: Ανακαλύφθηκαν οι παλαιότερες σπηλαιογραφίες των Νεάντερταλ