«Προμηθέας Λυόμενος»: Ένα αριστούργημα ξανά στο φως

Ο πίνακας «Προμηθέας Λυόμενος» του Carl Bloch που απεικονίζει τη σκηνή της απελευθέρωσης του Προμηθέα από τον Ηρακλή, έργο το οποίο θεωρούνταν επί δεκαετίες χαμένο και εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια των έργων στο Τατόι, εκτίθεται στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. 

Η έκθεση με τίτλο «Προμηθέας Λυόμενος -Ένα αριστούργημα ξαναβγαίνει στο φως», την οποία εγκαινίασε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη -πρώτη παρουσίαση του σημαντικότατου έργου στο ελληνικό κοινό, μετά από πολλές δεκαετίες-, συστήνει το έργο στο ελληνικό κοινό, ως πρόδρομος, της μόνιμης και οριστικής αποκατάστασης του στη φυσική του θέση, στη μόνιμη έκθεση της συλλογής του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου.

«Αυτό που κάνει το έργο του Carl Bloch «Προμηθέας Λυόμενος», ακόμη πιο ξεχωριστό», είπε η Λίνα Μενδώνη, «είναι η ιστορική του διαδρομή. Παραγγέλθηκε από τον Γεώργιο Α΄ της Ελλάδας, Δανό στην καταγωγή βασιλιά, που το 1863 ανέλαβε τον θρόνο της χώρας. Η επιλογή του μύθου του Προμηθέα δεν ήταν τυχαία. Για τον νεαρό βασιλιά, το θέμα αντιπροσώπευε τις φιλοδοξίες του για την καθολική απελευθέρωση και αναγέννηση της Ελλάδας, μετά την Επανάσταση του 1821. Παράλληλα, το έργο είχε ιδιαίτερη σημασία και για τη Δανία, όπου εκτέθηκε το 1865, μία μόλις χρονιά μετά την ήττα της χώρας στον Πρωσσο-Δανικό πόλεμο. Οι Δανοί είδαν στον Προμηθέα ως  σύμβολο της δικής τους εθνικής αντίστασης και ελπίδας για την απελευθέρωση τους, κάνοντάς το ένα έργο διπλής εθνικής σημασίας».

Το έργο έχει ως θέμα τον  μύθο του Προμηθέα, του τιτάνα που έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την προσέφερε στους ανθρώπους, αντιπροσωπεύει έναν διαχρονικό συμβολισμό της ελευθερίας και της αντίστασης απέναντι στην καταπίεση.

Ο πίνακας αναπαριστά τη σκηνή της απελευθέρωσης του Προμηθέα από τον Ηρακλή, επί της ουσίας δηλαδή μια στιγμή θριάμβου και λύτρωσης που εκφράζεται με μία τεράστια δύναμη και δραματικότητα. Ο Bloch καταφέρνει να αποδώσει την ένταση της στιγμής μέσα από τον άψογο χειρισμό του φωτός και της σύνθεσης, ενώ η αλληγορία της ελευθερίας που προσδίδει το θέμα διαπερνά και το έργο και τον θεατή.

«Το έργο «Προμηθέας Λυόμενος» επεσήμανε η υπουργός, επιστρέφοντας στην Ελλάδα από την έκθεσή του, το 1865, στην Δανία τοποθετήθηκε στο κεντρικό κλιμακοστάσιο των παλαιών ανακτόρων, στην Αθήνα, όπου και παρέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Με την πάροδο του χρόνου, το έργο εξαφανίστηκε από τη δημόσια σφαίρα. Για δεκαετίες θεωρείτο χαμένο. Το έργο εντοπίστηκε, κατά τη διάρκεια εργασιών της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, στο Κτήμα Τατοΐου. Το έργο, το 2022, κηρύχθηκε μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Με την ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης το έργο επανεκτέθηκε το 2023,  σε αναδρομική έκθεση του Carl Bloch στην Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας. Σε αυτήν την έκθεση, τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα για τον Bloch, που εξερεύνησε τις πολλαπλές πτυχές του έργου του και της πολυκύμαντης καριέρας του, ο «Προμηθέας Λυόμενος» κατείχε κεντρική τιμητική θέση, ως ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα έργα του καλλιτέχνη, αλλά και λόγω της ιδιαίτερης συναισθηματικής και ιστορικής αξίας του για το λαό της Δανίας».

Την έκθεση του έργου του Carl Bloch  διοργανώνει το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων και τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η έκθεση «Προμηθέας Λυόμενος -Ένα αριστούργημα ξαναβγαίνει στο φως», θα διαρκέσει έως τις 6 Ιανουαρίου 2025.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Παρίσι: Τεράστιες διαφημίσεις σε εμβληματικά μνημεία «πληρώνουν» την αποκατάστασή τους. Αλλά αξίζει;

Τα αριστουργήματα της Σιένα του 14ου αιώνα: Η blockbuster έκθεση του Met της Νέας Υόρκης