Εμείς και εσείς σε επαφή
Ο κόσμος σε αναταραχή: Συγκρούσεις που αλλάζουν το μέλλον της Ευρώπης
20/09/2024 - 03:46
Του Άγη Βερούτη
Συγκρούσεις ξεσπάνε σε περιοχές που μέχρι χθες θεωρούνταν σταθερές.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι συνεχιζόμενες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και η επανέναρξη της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης και η πιθανότητα επέκτασης του πολέμου αυτού στον Λίβανο, επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο το πολιτικό μέλλον της ηπείρου, αλλά έχουν επίσης σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο.
Αυτές οι συγκρούσεις, παρόλο που είναι τοπικές, έχουν παγκόσμιες επιπτώσεις, επηρεάζοντας τις οικονομίες, τα εμπορικά δίκτυα και τις κοινωνικές δομές. Για τους Ευρωπαίους -και ιδιαίτερα τους Έλληνες- οι συνέπειες αυτών των κρίσεων είναι άμεσες, από την αύξηση των τιμών της ενέργειας μέχρι την πληθωριστική πίεση, δοκιμάζοντας την κοινωνική συνοχή και την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο κέντρο της γεωπολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη βρίσκεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, που έχει εξελιχθεί σε έναν μακροχρόνιο και δύσκολο πόλεμο χωρίς σαφή λύση. Η ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022 προκάλεσε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην Ευρώπη από τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πόλεμος έχει αποσταθεροποιήσει την Ουκρανία και ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το ΝΑΤΟ να αντιδράσουν στις επιθετικές τακτικές της Μόσχας, επιβάλλοντας πρωτοφανείς κυρώσεις και παρέχοντας στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο. Πλην Τουρκίας.
Οικονομικά, ο πόλεμος έχει δημιουργήσει μεγάλη αναστάτωση στην Ευρώπη, επιδεινώνοντας τρωτά σημεία της που δεν ήταν προφανή για χρόνια σε καιρό ειρήνης.
Η εξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια (ειδικά το φυσικό αέριο) έχει καταστήσει την ήπειρο ευάλωτη σε διακοπές της παροχής, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών της ενέργειας και σταδιακή αποβιομηχάνιση της Γερμανίας. Η απόφαση πολλών ευρωπαϊκών χωρών να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο είχε μεγάλο οικονομικό κόστος.
Η επείγουσα ανάγκη να διαφοροποιηθούν οι πηγές ενέργειας οδήγησε σε μια ταχεία, αν και επώδυνη, στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές, ενώ προσωρινά ενεργοποιήθηκαν και πάλι μονάδες άνθρακα για να καλύψουν ενεργειακές ανάγκες. Το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, εκτός από πανάκριβο, αποδεικνύεται και αβέβαιης ροής, ειδικά αν βρίσκει καλύτερες τιμές στην Ασία.
Για την Ελλάδα, αυτή η ενεργειακή κρίση συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Με την ενεργειακή μας παραγωγή να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές, η χώρα αντιμετώπισε σημαντικές αυξήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να λάβει έκτακτα μέτρα για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις βιομηχανίες, αλλά αυτά τα μέτρα έχουν επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά. Η Ελλάδα, που προσπαθεί να γίνει ενεργειακός κόμβος για την Ανατολική Μεσόγειο, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της κρίσης. Όσο συνεχίζονται οι εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, η οικονομική αστάθεια θα παραμένει παρούσα στην περιοχή.
Ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία παραμένει το βασικό ζήτημα για την Ευρώπη, η αναζωπύρωση της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης έχει γίνει ένα νέο σημείο έντασης με παγκόσμιες επιπτώσεις. Η μακροχρόνια και βαθιά ριζωμένη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης έχει φουντώσει ξανά, προκαλώντας αναταραχές στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν. Η βία έχει αυξήσει τις εντάσεις στην περιοχή και έχει επιδεινώσει τις παγκόσμιες πολιτικές διαιρέσεις.
Για την Ευρώπη, η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης αποτελεί σύνθετο πρόβλημα. Από τη μία πλευρά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν υποστηρίξει την λύση των δύο κρατών, αλλά οι εσωτερικές διαιρέσεις και τα γεωπολιτικά συμφέροντα συχνά περιπλέκουν τις διπλωματικές προσπάθειες.
Η σύγκρουση κινδυνεύει να εμπλέξει τις παγκόσμιες δυνάμεις σε έμμεσες αντιπαραθέσεις, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες στηρίζουν το Ισραήλ, ενώ χώρες όπως η Τουρκία, το Ιράν και η Ρωσία εκφράζουν υποστήριξη προς την Παλαιστίνη και τη Χαμάς.
Μια κλιμάκωση στον Λίβανο θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά τις τιμές του πετρελαίου παγκοσμίως, καθώς η Μέση Ανατολή παραμένει κρίσιμη περιοχή για τις εξαγωγές ενέργειας. Ακόμη μια διακοπή στην προμήθεια πετρελαίου θα μπορούσε να βυθίσει την Ευρώπη σε βαθύτερη ενεργειακή κρίση, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις οικονομίες που ήδη παλεύουν με τον πληθωρισμό και τις υψηλές τιμές ενέργειας.
Η σύγκρουση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση των μεταναστευτικών πιέσεων προς την Ευρώπη. Προηγούμενες κρίσεις στη Μέση Ανατολή, όπως ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, οδήγησαν σε σημαντικές μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, επιδεινώνοντας ένα ήδη πιεσμένο μεταναστευτικό σύστημα. Οι ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτών των μεταναστευτικών ροών. Χωρίς μια ενιαία μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ όπως έδειξαν οι πρόσφατες δηλώσεις από τη Γερμανία, το βάρος της διαχείρισης αυτών των κρίσεων πέφτει δυσανάλογα στις νότιες ευρωπαϊκές χώρες.
Καθώς η Ευρώπη παλεύει με πολλαπλές συγκρούσεις, οι κίνδυνοι για οικονομικό κατακερματισμό γίνονται όλο και πιο έντονοι. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αυξάνει τα επιτόκια για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό, αλλά αυτά τα μέτρα έχουν κόστος: το υψηλότερο κόστος δανεισμού περιορίζει την οικονομική ανάπτυξη, ιδιαίτερα στις χώρες της νότιας Ευρώπης.
Χώρες όπως η Ελλάδα, που εξακολουθούν να ανακάμπτουν από την οικονομική κρίση του 2008, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αυτές τις αλλαγές. Αν και ο τουριστικός τομέας της Ελλάδας έχει δείξει ανθεκτικότητα μετά την πανδημία, δεν είναι αρκετός για να αποτρέψει την οικονομική ύφεση, εάν το ενεργειακό κόστος και ο πληθωρισμός συνεχίσουν να ροκανίζουν τα εισοδήματα των καταναλωτών και τις επενδύσεις.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη διαταράξει εμπορικές διαδρομές, ιδιαίτερα στον γεωργικό τομέα. Η Ουκρανία και η Ρωσία είναι σημαντικοί εξαγωγείς σιταριού, κριθαριού και ηλιελαίου. Ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών και οι κυρώσεις στη Ρωσία έχουν οδηγήσει σε ελλείψεις και αύξηση των τιμών των τροφίμων παγκοσμίως.
Η Ελλάδα, που εισάγει σημαντικές ποσότητες τροφίμων, έχει δει τις τιμές να αυξάνονται, αυξάνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.
Οι γεωπολιτικές προκλήσεις της Ευρώπης δεν περιορίζονται στα ανατολικά της σύνορα με την Ουκρανία. Στην Ανατολική Μεσόγειο, οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας συνεχίζουν να υφίστανται, καθώς έχουμε μακροχρόνιες διαφορές σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα, τον εναέριο χώρο και το Κυπριακό. Πρόσφατα, η επιθετική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και η σύσφιξη των σχέσεών της με τη Ρωσία έχουν αυξήσει τις πιθανότητες σπίθας.
Για την Ευρώπη, η αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα είναι απλώς ένα τοπικό ζήτημα. Θα έχει επιπτώσεις για την ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής.
Η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ συνεργάζονται για την ανάπτυξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, αλλά η αντίθεση της Τουρκίας με πρόσφατη απόκτηση υπερσύγχρονων γερμανικών υποβρυχίων και τεράστιες στρατιωτικές επενδύσεις έχει οδηγήσει σε αυξημένη καχυποψία εκατέρωθεν.
Οποιαδήποτε παραμικρή κλιμάκωση στην περιοχή αυτή θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις αλυσίδες προμήθειας ενέργειας, σε μια στιγμή που η Ευρώπη ήδη παλεύει να εξασφαλίσει αξιόπιστες πηγές ενέργειας.
Μια άλλη σημαντική συνέπεια αυτών των συγκρούσεων είναι η αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει οδηγήσει στον μεγαλύτερο εκτοπισμό ανθρώπων στην Ευρώπη μετά τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν υποδεχτεί τους πρόσφυγες από την Ουκρανία, αλλά όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να ενσωματωθούν αυτοί οι πληθυσμοί, ειδικά σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της Ουκρανικής προσφυγικής ροής.
Η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης και οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να επιδεινώσουν αυτήν την κατάσταση. Προηγούμενες συγκρούσεις στην περιοχή, όπως ο εμφύλιος στη Συρία, οδήγησαν εκατομμύρια πρόσφυγες στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία παραμένουν οι κύριες είσοδοι για αυτούς τους μετανάστες και χωρίς μια ενιαία προσέγγιση της ΕΕ ακόμη στο θέμα της μετανάστευσης, οι χώρες αυτές θα συνεχίσουν να επωμίζονται δυσανάλογο βάρος.
Η αυξανόμενη αντι-μεταναστευτική ρητορική στην Ευρώπη, που ενισχύεται από την οικονομική ανασφάλεια και τις κοινωνικές εντάσεις, περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση, καθώς τα λαϊκιστικά κινήματα εκμεταλλεύονται τους φόβους για τη μετανάστευση.
Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυτό το πολύπλοκο πλέγμα συγκρούσεων, από τον πόλεμο στην Ουκρανία έως τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, η οικονομική και κοινωνική σταθερότητα της ηπείρου διακυβεύονται.
Οι αλληλοσυνδεόμενες αυτές κρίσεις έχουν κλιμακωτές παγκόσμιες επιπτώσεις, και οι συνέπειές τους δεν περιορίζονται σε καμία συγκεκριμένη περιοχή. Για την Ευρώπη και ιδιαίτερα για χώρες όπως η Ελλάδα, το μέλλον είναι αβέβαιο πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κάποιο ακραίο σενάριο.
Οι ελλείψεις ενέργειας, η αύξηση του πληθωρισμού και οι μεταναστευτικές πιέσεις απειλούν να αποσταθεροποιήσουν όχι μόνο μεμονωμένες χώρες, αλλά και όπως έδειξαν οι τελευταίες εκλογές με την αύξηση των ακροδεξιών στοιχείων, ακόμη και την ίδια τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε έναν κόσμο σε αναταραχή, η Ευρώπη πρέπει να πλοηγηθεί σε αυτές τις κρίσεις με ανανεωμένη ενότητα και αποφασιστικότητα, κατανοώντας ότι το μέλλον της εξαρτάται από τη διαχείριση αυτών των συγκρούσεων ως ενότητα, τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο, και οι συνέπειες της αποτυχίας θα μπορούσαν να είναι αισθητές για δεκαετίες.
Ειδικά αν κάθε χώρα μέλος αρχίσει να νοιάζεται μόνο για να βολέψει τα εσωτερικά της, όπως πρόσφατα έδειξε ότι θα ξεκινήσει να κάνει η Γερμανία.
Προσδεθείτε. Έρχονται αναταράξεις.
Πηγή: capital
Σχετικά άρθρα
- Unique Post
Δημοσίευση από AutoPolis, Βρίσκεται στις κατηγορίες Διάφορες ειδήσεις
