Νησιά- «φρούρια» με πυραύλους: Σχέδια για αποτροπή «νέας γενιάς» στο Αιγαίο

Την περαιτέρω αξιοποίηση των νησιών ως «φρουρίων με πυραύλους» περιλαμβάνουν οι σχεδιασμοί για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας, στο πλαίσιο των κινήσεων για τον εκσυγχρονισμό της, με βάση διδάγματα από τις πολεμικές συγκρούσεις που είναι σε εξέλιξη στην ευρύτερη περιοχή.

Η πρόκληση της αποτροπής στο Αιγαίο δεν αντιμετωπίζεται μόνο με πολεμικά πλοία ή μαχητικά αεροσκάφη, μα «πρέπει να αντιμετωπιστεί και με πυραυλικά συστήματα εγκατεστημένα στα πολλά νησιά της ελληνικής επικράτειας» δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής»- προσθέτοντας πως «με τον τρόπο αυτό μπορούμε να επιτύχουμε την απόλυτη δυνατότητα αποτροπής τόσο στη θάλασσα όσο και στον αέρα. Απαιτείται μία αλλαγή φιλοσοφίας, που προκύπτει και από τα διδάγματα των συγκρούσεων που βλέπουμε».

Anti Access/ Area Denial: Τι είναι η Αντιπρόσβαση/ Άρνηση Περιοχής

Η συγκεκριμένη φιλοσοφία αντανακλά το αποκαλούμενο Anti Access/ Area Denial (Α2/AD), που μεταφράζεται ως αντιπρόσβαση/ άρνηση περιοχής. Αν και ως σκεπτικό δεν είναι ακριβώς κάτι καινούριο (όπως προκύπτει από τον όρο, είναι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις με σκοπό να εμποδίσουν/ απαγορεύσουν στον εχθρό να αναπτύξει δυνάμεις σε ένα θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων ή να τις δυσκολεύουν πάρα πολύ να επιχειρούν), ωστόσο οι νέες στρατιωτικές τεχνολογίες της έχουν δώσει νέα διάσταση.

Πολύ συνοπτικά, το Αιγαίο, ως θέατρο επιχειρήσεων, είναι «δύσκολο» τόσο για τον αμυνόμενο, που είναι αναγκασμένος να καλύπτει πολλά, μεγάλα και μικρά, νησιά, όσο και για τον επιτιθέμενο, καθώς πρέπει να επιχειρεί ανάμεσά τους, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να κινηθεί χωρίς να γίνει αντιληπτός από τις δυνάμεις που σταθμεύουν εκεί και να είναι ευάλωτος στα πυρά τους- κοινώς οι αεροναυτικές δυνάμεις του θα δέχονται επιθέσεις με πυραύλους από πολλές κατευθύνσεις, από νησιά που λειτουργούν ως «αβύθιστα πολεμικά πλοία», τα οποία πρέπει να εξουδετερωθούν ξεχωριστά το καθένα για να μπορέσει να επιχειρήσει αποτελεσματικά. Σε αυτό το επίπεδο, η φιλοσοφία αυτή προϋποθέτει όλα αυτά τα οπλικά συστήματα στα νησιά να είναι δικτυωμένα/ συνδεδεμένα μεταξύ τους, ώστε να υπάρχει μία και ενιαία εικόνα (κάτι το οποίο αποτελεί και το κεντρικό νόημα του αποκαλούμενου «δικτυοκεντρικού» πολέμου, με τα οπλικά συστήματα που «μιλούν» μεταξύ τους) και, επίσης, η περιοχή να τελεί υπό τον πλήρη έλεγχο του αμυνόμενου.

Αντίστοιχα, βεβαίως, και ο επιτιθέμενος προσπαθεί να κάνει το ίδιο, δημιουργώντας τέτοιες «φυσαλίδες» γύρω από τα νησιά που επιδιώκει να καταλάβει, ώστε να τα απομονώσει και θέσει υπό τον έλεγχό του. Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί πως στο Α2/AD έχει επενδύσει πολύ η Κίνα, αξιοποιώντας τη γεωγραφία της (κυρίως στη Νότια Σινική Θάλασσα) και αποσκοπώντας στην παρεμπόδιση της χρήσης των αμερικανικών βάσεων κοντά στις ακτές της σε περίπτωση σύγκρουσης, μέσω της χρήσης μεγάλου όγκου κατευθυνόμενων βλημάτων διαφόρων εμβελειών. Σημειώνεται πως στο αμυντικό πλέγμα συμμετέχουν χερσαίες εγκαταστάσεις, πλοία, αεροσκάφη, αυτοκινούμενα/ εποχούμενα συστήματα κ.α.- γενικά, πρόκειται για μια «ορχήστρα» με πολλά και διαφορετικά «όργανα» και πολλαπλές ζώνες άμυνας.

Όπως προαναφέρθηκε, το σκεπτικό αυτό δεν είναι ακριβώς κάτι καινούριο, και το (πυκνό) αμυντικό πλέγμα του Αιγαίου είναι ήδη δομημένο με βάση αντίστοιχες αρχές, με διάφορα συστήματα αεράμυνας, επάκτιες πυροβολαρχίες αντιπλοϊκών πυραύλων (Exocet) στα νησιά. Ωστόσο η ραγδαία εξέλιξη των στρατιωτικών τεχνολογιών τα τελευταία χρόνια έχει αναβαθμίσει την απειλή (πχ ευρύτατη χρήση drones, βαλλιστικοί πύραυλοι, εξελίξεις στον ηλεκτρονικό πόλεμο κ.α.) επιτάσσει αντίστοιχες αλλαγές και στην άμυνα, με καλύτερα και ανθεκτικότερα συστήματα αισθητήρων και τηλεπικοινωνιών, πιο «έξυπνα» όπλα με μεγαλύτερη ακρίβεια, μέσα αντιμετώπισης νέων απειλών (πχ αντι-drone συστήματα). Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι ελληνικές κινήσεις για δημιουργία «θόλου» αεράμυνας, ικανού να αντιμετωπίζει με κινητικά και μη μέσα εχθρικά αεροπλάνα, πυραύλους και drones (ήδη υπάρχουν σε υπηρεσία σχετικά συστήματα), η προμήθεια νέων συστημάτων υψηλών δυνατοτήτων όπως οι ισραηλινοί πύραυλοι Spike.

Περί εξοπλιστικών και αμυντικών δαπανών

Μεταξύ άλλων, ο κ. Δένδιας είπε πως, πέραν των διαπραγματεύσεων για τέταρτη φρεγάτα FDI, χρειάζεται εκσυγχρονισμός όσων φρεγατών θα παραμείνουν στον στόλο και να αρχίσει ο εκσυγχρονισμός των πυραυλακάτων και των υποβρυχίων, καθώς και η συζήτηση για τα νέα υποβρύχια, «έστω και σε χρονικό ορίζοντα 12-14 ετών». Ο υπουργός Άμυνας αναφέρθηκε επίσης και στις συζητήσεις για μεταχειρισμένες μονάδες επιφανείας, διευκρινίζοντας, όσον αφορά στις αμερικανικές LCS, πως, «δυστυχώς, ενώ η αμερικανική πλευρά είχε δώσει διαβεβαιώσεις για αξιόπιστες LCS, τελικά παρέχει LCS οι οποίες έχουν πολλά προβλήματα. Συζητάμε συνεπώς μόνον για δωρεάν παραχώρηση αξιόπιστων LCS, χωρίς ανάγκες και κόστος μετατροπής». Ως προς τον θόλο αεράμυνας είπε πως βρισκόμαστε «σε πολύ εξελιγμένη φάση» και ότι ο σχεδιασμός ολοκληρώθηκε και θα υλοποιηθεί, ενώ για τα 4 C-130 ανέφερε πως δεν υπάρχει σαφής απάντηση. Σχετικά με τα τεθωρακισμένα Bradley που παρασχέθηκαν, είπε ότι «απαιτούσαν επισκευές τις τάξης των 8 εκατομμυρίων το ένα», ενώ σε εκκρεμότητα παραμένει το ζήτημα των ιπτάμενων τάνκερ.

Παράλληλα, άσκησε κριτική στην ΕΕ, λέγοντας πως «Θα πρέπει, πάντως και η Ε.Ε. να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να μπαίνει η Άμυνα στην ίδια “τσάντα” με όλα τα υπόλοιπα θέματα. Αυτό που έχει αποφασίσει η Ε.Ε., πρώτα να μπεις σε εποπτεία και μετά να εκπίπτουν οι δαπάνες της Άμυνας, είναι κωμικό…Όταν η ίδια η Ε.Ε. ζητά να δημιουργηθεί αμυντικός βραχίονας, δεν μπορεί να “ποινικοποιεί” τις έκτακτες δαπάνες που η ίδια λέει ότι χρειάζονται»- ενώ επίσης σχολίασε πως «όταν οι ΗΠΑ χορηγούν όπλα σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, είναι ορθό να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον άλλης χώρας της Συμμαχίας. Το ίδιο είναι ορθό να ισχύει για όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ, όπως π.χ. για τη Γερμανία».