Μισός αιώνας Phantom στους ελληνικούς ουρανούς: Στην Ανδραβίδα για τα 50 χρόνια των F-4

Τελετή τιμής και αποχαιρετισμού στο εμβληματικό μαχητικό F-4 Phantom και τους «Φαντομάδες» χειριστές του που επί μισό αιώνα προσέφεραν τις υπηρεσίες τους για τη φρούρηση των ελληνικών ουρανών έλαβε χώρα την Τετάρτη στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα.

50 χρόνια «Φάντομ» στην ΠΑ

To αμερικανικής προέλευσης διθέσιο μαχητικό πολλαπλού ρόλου δεύτερης γενεάς με τους δύο θηριώδεις κινητήρες J-79έφτασε στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 1974, με το πρόγραμμα Peace Icarus, μετά από παραγγελία που είχε γίνει το 1972 για 36 αεροσκάφη F-4E. Το 1977 η ΠΑ παράγγειλε επιπλέον 18 αεροσκάφη F-4E και 6 αναγνωριστικά RF-4E. Το 1990 η USAF προχώρησε σε μείωση του στόλου των αεροσκαφών της και έτσι παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα άλλα 28 F-4E. Tα αεροσκάφη αυτά είχαν αναβαθμιστεί πρόσφατα, κάτι που τα καθιστούσε εφάμιλλα σε δυνατότητες προσβολής επίγειων στόχων, με πιο σύγχρονα αεροσκάφη τρίτης γενιάς.

Στα τέλη του 1997 και μετά από 23 χρόνια υπηρεσίας στην ΠΑ αποφασίστηκε η αναβάθμιση των αεροσκαφών που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων Peace Icarus I και Peace Icarus IΙ. Η αναβάθμιση προέβλεπε τη δομική ενίσχυση των αεροσκαφών και για την ποιοτική αναβάθμιση των ηλεκτρονικών τους. Οι αλλαγές αυτές κατέστησαν τα ελληνικά Phantom ικανά να φέρουν ένα τεράστιο εύρος όπλων αέρος- αέρος και αέρος- επιφανείας, σημαντικό πλεονέκτημα που διατηρούν μέχρι σήμερα. Τα τελευταία ελληνικά Phantom σε υπηρεσία επιχειρούν από την 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα, εξοπλίζοντας την 338 Μοίρα.

Μέσα στον μισό αιώνα υπηρεσίας τους στην ΠΑ, έδιναν το «παρών» σε κάθε ελληνοτουρκική κρίση, ενώ 24 «Φαντομάδες», τα ονόματα των οποίων εκφωνήθηκαν στο προσκλητήριο στην τελετή της Τετάρτης, έχουν χάσει τη ζωή τους όλα αυτά τα χρόνια- αξίζει να σημειωθεί πως, μεταξύ άλλων, ο Αρχηγός ΓΕΑ, αντιπτέραρχος Δημοσθένης Γρηγοριάδης, ανέφερε πως στην κρίση του «Όρουτς Ρέις» το 2020 ήταν ετοιμοπόλεμα και πλήρως ικανά για επιχειρήσεις 19 Phantom.

Το F-4 Phantom είναι ένα μαχητικό μιας άλλης εποχής, που, θα μπορούσε να πει κανείς χαριτολογώντας, «πίνει και καπνίζει πολύ»- ωστόσο όπως σημείωναν εν ενεργεία και μη στελέχη της ΠΑ που ήταν παρόντα στην εκδήλωση, όσο υποστηρίζονται και συντηρούνται σωστά είναι σε θέση να αναλαμβάνουν και να εκτελούν τις αποστολές που τους ανατίθενται, ακόμα και στην εποχή των μαχητικών 4,5 και 5ης γενεάς. Ο διοικητής της 117 ΠΜ, σμήναρχος Χρήστος Σπυρόπουλος, στο πλαίσιο της τελετής αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη δυνατότητα να να αναλαμβάνουν μεγάλο εύρος επιχειρήσεων την ημέρα και τη νύχτα, εξαπολύοντας με μεγάλη ακρίβεια το σύνολο σχεδόν των όπλων στο οπλοστάσιο της ΠΑ, υπογραμμίζοντας τη σημασία των προσπαθειών του προσωπικού για λύσεις που επιτρέπουν στη μοίρα να παραμένει ικανή για οποιαδήποτε αποστολή της ζητηθεί. Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως η κατάρτιση και οι δυνατότητες των τεχνικών της 117 ΠΜ έκαναν δυνατή την εργοστασιακή συντήρηση των αεροσκαφών εντός της βάσης- ένας πραγματικός άθλος δεδομένου ότι το Phantom έχει πάψει να υποστηρίζεται εδώ και αρκετά χρόνια από την Boeing, η οποία είχε εξαγοράσει την αρχική κατασκευάστρια, McDonnell Douglas. 

Το F-4 Phantom είχε φέρει μια νέα εποχή για την ΠΑ, παρέχοντάς της πρωτοφανείς για την εποχή δυνατότητες και μετατρέποντάς την σε μια πολεμική αεροπορία πραγματικά υψηλών δυνατοτήτων- και από αυτή την άποψη είναι ταιριαστό που αντικαταστάτης του θα είναι το 5ης γενεάς F-35, το οποίο θα φέρει επίσης την ΠΑ σε μια νέα εποχή όταν «φωλιάσει» στην Ανδραβίδα- η ριζική ανάπλαση/αναβάθμιση της οποίας αναμένεται να αρχίσει μόλις οριστεί τι ακριβώς αλλαγές θα πρέπει να γίνουν- παραλαμβάνοντας τη σκυτάλη από το επί μισό αιώνα «φάντασμα του Αιγαίου». Μέχρι τότε, ωστόσο, τα F-4 θα είναι σε υπηρεσία.

Από τα F-4 στα F-35

Στην ιστορία των F-4 και των «Φαντομάδων», αλλά και το μέλλον που φέρνει το F-35 αναφέρθηκε εκτενώς ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, ο οποίος παρέστη στην τελετή συνοδευόμενος από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη και τον Αρχηγό ΓΕΑ Αντιπτέραρχο (Ι) Δημοσθένη Γρηγοριάδη. Παρόντες ήταν επίσης ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Ανδρέας Νικολακόπουλος, η βουλευτής Ηλείας Διονυσία Ζήσιμου – Αυγερινοπούλου, ο Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας Αντιπτέραρχος (Ι) Παναγιώτης Γεωργακόπουλος και ο πρέσβης της Ελλάδος στο Ηνωμένο Βασίλειο Ιωάννης Τσαούσης μαζί με τον πατέρα του αντιπτέραρχο ε.α. Βασίλειο Τσαούση, τον αρχαιότερο εν ζωή Διοικητή της 117 ΠΜ. Παρόντες ήταν επίσης, επίτιμοι αρχηγοί ΓΕΑ και ΑΤΑ, διατελέσαντες διοικητές και στελέχη που υπηρέτησαν ευδοκίμως στην 338Μ, συγγενείς πεσόντων Ιπταμένων, εκπρόσωποι της Εκκλησίας και της αυτοδιοίκησης.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Δένδιας υπογράμμισε πως το F-4 προέβαλε και ενίσχυσε τις δυνατότητες και την αποτρεπτική ισχύ της χώρας, και ο διάδοχός του, το F-35 θα «διασφαλίσει ότι και στο μέλλον η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία θα εξακολουθήσει να συγκαταλέγεται στις πιο σύγχρονες αεροπορίες του κόσμου».

Ο κ. Δένδιας υπογράμμισε πως το σχέδιο στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» προβλέπει η ΠΑ να διαθέτει 200 σύγχρονα αεροσκάφη 4,5 και 5ης γενεάς τριών τύπων: F-16 Viper, Rafale και F-35. Τόνισε πως οι εγκαταστάσεις της Ανδραβίδας θα αναβαθμιστούν ριζικά, ενώ αναφερόμενος στις επιφυλάξεις που έχουν εκφραστεί για το υψηλό κόστος της αγοράς του F-35, είπε χαρακτηριστικά πως «το κόστος της Εθνικής Ανεξαρτησίας, το κόστος της προστασίας της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων, στο τέλος της μέρας το κόστος της ελευθερίας, δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο σε χρήματα και δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη και ευημερία αν η χώρα δεν είναι ασφαλής, εάν δεν έχει την δυνατότητα να υπερασπίσει τον εαυτό της».

Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρθηκε εμμέσως πλην σαφώς και στην Τουρκία- η οποία υπενθυμίζεται πως εκδιώχθηκε από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της αγοράς ρωσικών πυραύλων S-400- λέγοντας πως «αν παρακολουθούμε την επικαιρότητα των τελευταίων ημερών και την αγωνιώδη προσπάθεια άλλων χωρών της περιοχής μας, όχι κατ’ ανάγκη χωρών που δεν έχουν διεκδικήσεις απέναντι στην Ελλάδα, να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα των F-35, αντιλαμβανόμαστε όλοι πόσο σωστή ήταν η απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην αγορά αυτής της υπερσύγχρονης πλατφόρμας».

Ως προς την επικείμενη «αποστρατεία» του F-4 Phantom, ο κ. Δένδιας είπε ότι «το F-4 έχει ολοκληρώσει με απόλυτη επιτυχία την αποστολή του. Θα συνεχίσει, όμως, να προσφέρει με άλλους τρόπους. Καταρχήν παρέχοντας όπλα του, σύγχρονα όπλα του, σε νέες, νεότερες αεροπορικές πλατφόρμες. Ακόμα, δίνοντάς μας την δυνατότητα να αξιοποιήσουμε το έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό του σε άλλες θέσεις καλύπτοντας επιχειρησιακές ανάγκες, σύμφωνα με τις εισηγήσεις του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας. Δηλαδή επιτυγχάνοντας μεγάλη εξοικονόμηση σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Θα εξοικονομηθούν κονδύλια περίπου 30 εκατομμυρίων ετησίως και θα χρησιμοποιήσουμε για τις ανάγκες μας 228 τεχνικούς και 17 χειριστές, προσωπικό πολύτιμο και απολύτως απαραίτητο».