Λίβανος: Τι γνωρίζουμε για τις θανατηφόρες εκρήξεις βομβητών – Πώς θα απαντήσει η Χεζμπολάχ

Άνθρωποι συγκεντρώνονται γύρω από ένα ασθενοφόρο που μεταφέρει τραυματίες των οποίων ο φορητός βομβητής εξερράγη, στην είσοδο έκτακτης ανάγκης του νοσοκομείου του Αμερικανικού Πανεπιστημίου στη Βηρυτό του Λιβάνου, Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2024. (AP Photo/Hassan Ammar)

Μπορεί το Ισραήλ να μην έχει αναλάβει ακόμα την ευθύνη, αλλά η συντονισμένη επίθεση κατά της Χεζμπολάχ, με την ανατίναξη χιλιάδων βομβητών που χρησιμοποιούσαν μέλη της λιβανέζικης οργάνωσης, είναι σχεδόν βέβαιο ότι προήλθε από επιχείρηση της Μοσάντ.

Η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών έχει εμπλακεί σε δολοφονίες ηγετών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ εδώ και δεκαετίες, αλλά, αν επιβεβαιωθεί η εμπλοκή της, αυτό θα αποτελεί σημαντική κλιμάκωση.

Η Χεζμπολάχ του Λιβάνου προανήγγειλε αντίποινα, κατηγορώντας το Ισραήλ για τις ταυτόχρονες εκρήξεις βομβητών που στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον εννέα ανθρώπους και τραυμάτισαν περίπου 2.800, συμπεριλαμβανομένων μαχητών της οργάνωσης και του Ιρανού πρεσβευτή στη Βηρυτό.

Με ενδιαφέρον και διάχυτη ανησυχίαι μάλιστα αναμένεται το μήνυμα που απευθύνει την Πέμπτη το απόγευμα, ο αρχηγός της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Πολλοί φοβουνται πως με αυτή την κίνηση του του Ισραήλ φέρνει πιο κοντά το ενδεχόμενο ευρείας πολεμικής σύγκρουσης με την οργάνωση. 

 Οι αναφορές συνεχίζουν να έρχονται, αλλά, με τουλάχιστον εννέα νεκρούς και περίπου 3.000 τραυματίες σε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, συντονισμένες εκρήξεις, η επίθεση καταδεικνύει μια ξεκάθαρη επιθυμία να στοχοποιηθεί η Χεζμπολάχ. Η ισλαμική οργάνωση που διατηρεί στενούς δεσμούς με το Ιράν χρησιμοποιούσε βομβητές ως εναλλακτική λύση στα κινητά τηλέφωνα, τα οποία μπορούν να εντοπιστούν και να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό θανατηφόρων πυραυλικών χτυπημάτων κατά των διοικητών της. 

Πότε και που έγιναν οι εκρήξεις

Οι εκρήξεις ξεκίνησαν γύρω στις 3:30 μ.μ. τοπική και ώρα Ελλάδος στο Λίβανο στο νότιο τμήμα της χώρας, στα νότια προάστια της Βηρυτού, γνωστά ως Dahiyeh και στην ανατολική κοιλάδα Bekaa – όλα προπύργια της Χεζμπολάχ.

Διήρκεσαν περίπου μία ώρα, ενώ μάρτυρες που μίλησαν στο Reuters και κάτοικοι της Dahiyeh δήλωσαν ότι άκουγαν ακόμη εκρήξεις στις 4:30 μ.μ. τοπική ώρα. Σύμφωνα με πηγές ασφαλείας και υλικό που εξέτασε το Reuters, ορισμένες από τις εκρήξεις έγιναν αφού χτύπησαν οι βομβητές, με αποτέλεσμα οι μαχητές να βάλουν τα χέρια τους πάνω τους ή να τα φέρουν στο πρόσωπό τους για να ελέγξουν την οθόνη.

(ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΣΚΛΗΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ)

Πόσο ισχυρές ήταν οι εκρήξεις;

Οι εκρήξεις ήταν σχετικά περιορισμένες, σύμφωνα με υλικό που εξέτασε το Reuters. Σε δύο ξεχωριστά αποσπάσματα από το υλικό από τις κάμερες κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης των σούπερ μάρκετ, οι εκρήξεις φάνηκε να τραυματίζουν μόνο το άτομο που είχε τον βομβητή ή που βρισκόταν πλησιέστερα σε αυτόν. Πλάνα που τραβήχτηκαν σε νοσοκομεία και κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν άτομα με τραύματα διαφόρων βαθμών, μεταξύ άλλων στο πρόσωπο, δάχτυλα που έλειπαν και ανοιχτές πληγές στο ισχίο, όπου πιθανότατα είχαν τοποθετημένο τον βομβητή. Οι εκρήξεις δεν φαίνεται να προκάλεσαν μεγάλες ζημιές ή να προκάλεσαν πυρκαγιές. 

Τι προκάλεσε την έκρηξη των βομβητών;

Ο Γιόσι Μέλμαν, συν-συγγραφέας του βιβλίου «Κατάσκοποι κατά του Αρμαγεδδώνα» και άλλων βιβλίων για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, τόνισε ότι φαίνεται πως οι εκρηκτικοί βομβητές είχαν «προμηθεύσει πρόσφατα» και πρόσθεσε: «Γνωρίζουμε ότι η Μοσάντ είναι σε θέση να διεισδύει στη Χεζμπολάχ ξανά και ξανά», πρόσθεσε. 

Διπλωματικές πηγές και πηγές ασφαλείας πιθανολογούν ότι οι εκρήξεις μπορεί να προκλήθηκαν από την πυροδότηση των μπαταριών των συσκευών, ενδεχομένως λόγω υπερθέρμανσης. Οι ειδικοί δηλώνουν εμβρόντητοι από τις εκρήξεις, αλλά αρκετοί που μίλησαν στο Reuters είπαν ότι αμφιβάλλουν ότι η μπαταρία από μόνη της θα ήταν αρκετή για να προκαλέσει τις εκρήξεις.

Ο Πολ Κρίστενσε, ειδικός στην ασφάλεια των μπαταριών ιόντων λιθίου στο Πανεπιστήμιο του Nιούκαστλ, δήλωσε ότι το επίπεδο της ζημίας που προκλήθηκε από τις εκρήξεις των βομβητών δεν συνάδει με τις γνωστές περιπτώσεις βλάβης τέτοιων μπαταριών στο παρελθόν. Η SMEX, μια λιβανέζικη οργάνωση για τα ψηφιακά δικαιώματα, δήλωσε στο Reuters ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί μια αδυναμία της συσκευής για να την προκαλέσει έκρηξη. Είπε ότι οι βομβητές θα μπορούσαν επίσης να έχουν υποκλαπεί πριν φτάσουν στη Χεζμπολάχ και είτε να είχαν αλλοιωθεί ηλεκτρονικά είτε να είχαν εμφυτευτεί με εκρηκτικό μηχανισμό.

Επικρατέστερο σενάριο η τροποποίηση σε επίπεδο παρασκευής ή η παρέμβαση πριν παραλαβή

Αξιωματούχοι των ΗΠΑ και άλλων χωρών δήλωσαν στην εφημερίδα New York Times, υποστηρίζουν πως οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ κατάφεραν να παγιδεύσουν με μικρές ποσότητες εκρηκτικής ύλης τους βομβητές που αγόρασε η Χεζμπολά από την Ταϊβάν 

Οι μικρές συσκευές της κατασκευάστριας Gold Apollo της Ταϊβάν παγιδεύτηκαν προτού φθάσουν στον Λίβανο. Η εταιρεία πάντως, σύμφωνα με το Reuters, υποστηρίζει πως δεν τα κατασκεύασε αλλά μια εταιρεία με την επωνυμία BAC και έδρα την Ουγγαρία που έχει άδεια να χρησιμοποεί το brand Gold Apollo. 

Μερικές δεκάδες γραμμάρια εκρηκτικής ύλης —ως και 57 γραμμάρια— τοποθετήθηκαν πλάι στην μπαταρία των βομβητών αυτών, μαζί με πυροκροτητές, διευκρινίζεται στο δημοσίευμα.

Στις 15:30 στον Λίβανο μήνυμα που έμοιαζε να εστάλη από την ηγεσία της Χεζμπολά έφθασε στις συσκευές, κάνοντάς τις να ηχήσουν για αρκετά δευτερόλεπτα, και κατόπιν πυροδοτήθηκαν τα εκρηκτικά, σύμφωνα με τις πηγές.

Και μια ανώτερη πηγή στον Λίβανο αναφέρει πως οι  συσκευές είχαν τροποποιηθεί από την υπηρεσία κατασκοπείας του Ισραήλ ”σε επίπεδο παραγωγής”. ”Η Μοσάντ εισήγαγε μια πλακέτα στο εσωτερικό της συσκευής που έχει εκρηκτικό υλικό που λαμβάνει έναν κωδικό. Είναι πολύ δύσκολο να το ανιχνεύσει κανείς με οποιοδήποτε μέσο. Ακόμη και με οποιαδήποτε συσκευή ή σαρωτή”. Το Reuters επίσης κάνει λόγο 5.000 ”παγιδευμένους” βομβητές. 

Πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου στην Χεζμπλάχ τόνιζε χθες ότι «οι βομβητές που εξερράγησαν ήταν μέρος παρτίδας η οποία αγοράστηκε πρόσφατα από τη Χεζμπολά, αποτελούμενης από 1.000 κομμάτια», και υπήρξε παρέμβαση στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Το υπουργείο Εξωτερικών του Λιβάνου χαρακτήρισε τις εκρήξεις «ισραηλινή κυβερνοεπίθεση», αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες για το πώς κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα. Η Χεζμπολάχ από την πλευρά της δήλωσε ότι διεξάγει «έρευνα ασφαλείας και επιστημονική» για τα αίτια των εκρήξεων.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Η επίθεση «ενισχύει την πιθανότητα κλιμάκωσης της συνοριακής κρίσης σε πόλεμο», προειδοποίησε ο Γιόσι Μέλμαν και υποστήριξε ότι ήταν «περισσότερο σημάδι πανικού», διότι, ενώ, όπως είπε, έδειξε μια εξαιρετική ικανότητα της Μοσάντ να χτυπήσει την καρδιά της Χεζμπολάχ, δεν ήταν ούτε πολύ στοχευμένη, ούτε θα άλλαζε την ευρύτερη στρατηγική εικόνα. Επίσης ο Μέλμαν αμφισβήτησε τη στρατηγική σοφία της επίθεσης, κατά την οποία έχασε τη ζωή του ένα 10χρονο κορίτσι.

Μια γυναίκα από το Λίβανο αντιδρά καθώς δίνει αίμα για όσους τραυματίστηκαν από την έκρηξη των φορητών βομβητών τους, την Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2024, σε ένα κέντρο του Ερυθρού Σταυρού στη νότια λιμενική πόλη της Σιδώνας, στο Λίβανο. (AP Photo/Mohammed Zaatari)

O Μέλμαν θεωρεί ότι κάποια απάντηση από τη Χεζμπολάχ είναι πολύ πιθανή. Νωρίτερα την Τρίτη είχε αποκαλυφθεί ότι η παραστρατιωτική σιιτική οργάνωση του Λιβάνου είχε, σύμφωνα με την υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ Shin Bet, σχεδιάσει να σκοτώσει έναν πρώην Ισραηλινό αξιωματούχο ασφαλείας πυροδοτώντας εξ αποστάσεως έναν εκρηκτικό μηχανισμό από τον Λίβανο.

Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι η επίθεση με τον βομβητή ήταν μια ζοφερή προειδοποίηση του τύπου «ό,τι μπορείτε να κάνετε εσείς, μπορούμε να το κάνουμε καλύτερα». Αλλά θα ήταν επίσης κάθε άλλο παρά η πρώτη φορά που το Ισραήλ εμπλέκεται σε μια δολοφονία ή άλλη θεαματική επίθεση και τα αποτελέσματα αποτυγχάνουν – ή η κατάσταση δεν εξελίσσεται όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί.

Ένα σαμποταρισμένο κινητό τηλέφωνο χρησιμοποιήθηκε ήδη από τον Ιανουάριο του 1996 για την ανατίναξη του Γιαχία Αϊγιάς, τότε επικεφαλής βομβιστή της Χαμάς, στην πόλη της Γάζας. Ο Αϊγιάς, γνωστός ως «ο μηχανικός», θεωρήθηκε υπεύθυνος για την εισαγωγή της στρατηγικής της πραγματοποίησης επιθέσεων αυτοκτονίας σε ισραηλινά επιβατικά λεωφορεία – αλλά η δολοφονία του προκάλεσε ένα νέο κύμα βομβιστικών επιθέσεων σε λεωφορεία και δεν έκανε πολλά για να κατευνάσει την κρίση εκείνη την εποχή.

Ο επικεφαλής της παλαιστινιακής ισλαμικής μαχητικής ομάδας Χαμάς, Χάλεντ Μασάλ, μιλάει στην έναρξη της τρίτης Διάσκεψης της Παλαιστινιακής Νεολαίας στη Δαμασκό στις 27 Νοεμβρίου 2002. (AP Photo Bassem Tellawi)

Ο Χάλεντ Μασάλ, ένας άλλος ηγέτης της Χαμάς, επέζησε από απόπειρα δολοφονίας το 1997. Στον Mεσάλ, τότε πολιτικό ηγέτη της Χαμάς, εγχύθηκε δηλητήριο στο αυτί του σε μια επιχείρηση που εγκρίθηκε από τον τότε αλλά και νυν πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ενώ βρισκόταν στην Ιορδανία. Ο Μεσάλ επέζησε και ορισμένοι από τους υπεύθυνους ισραηλινούς πράκτορες συνελήφθησαν – γεγονός που ώθησε τον βασιλιά Χουσεΐν της Ιορδανίας να διακόψει μια ειρηνευτική συμφωνία και να απειλήσει να κρεμάσει τους συνωμότες, εκτός αν του παρασχεθεί αντίδοτο. Το Ισραήλ με μια μεγάλη δόση αμηχανίας αναγκάστηκε να το πράξει.

Από την έναρξη του τελευταίου πολέμου του Ισραήλ με τη Χαμάς, έχουν γίνει πολλές ακόμη απόπειρες εξουδετέρωσης των ηγετών της παλαιστινιακής μαχητικής ομάδας. Ο Ισμαήλ Χανίγια πρόσφατος πολιτικός ηγέτης της οργάνωσης, σκοτώθηκε από «βλήμα μικρού βεληνεκούς» στην Τεχεράνη τον Αύγουστο - προκαλώντας προειδοποιήσεις από το Ιράν ότι θα απαντήσει με άμεση στρατιωτική δράση κατά του Ισραήλ.

Αν και το Ιράν απέφυγε να επιτεθεί, ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς πλησιάζει να εισέλθει στον δεύτερο χρόνο του και οι εντάσεις με τη Χεζμπολάχ στον βορρά δεν ήταν αναμφισβήτητα ποτέ υψηλότερες.

Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να πιστεύουν ότι πρέπει να υπάρξει διπλωματική λύση στη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ, όπως τόνισε  η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρίν Ζαν-Πιερ.

«Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι θα πρέπει να υπάρξει μια διπλωματική λύση» σε αυτήν τη σύγκρουση, είπε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.

Πηγή: Reuters, Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Όνομα (υποχρεωτικό)

Δνση e-mail (δεν δημοσιεύεται) (υποχρεωτικό)

Πληκτρολογήστε τα παραπάνω στοιχεία*