Η γαλλική αντιστροφή: η μετατροπή των Ολυμπιακών Αγώνων σε θρίαμβο του Διονυσιακού

Η χτεσινοβραδινή τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων έχει ήδη προκαλέσει πολλές συζητήσεις, για διάφορους λόγους. Θα εστιάσω σε μια πτυχή, που, προσωπικά, μου έκανε την εντονότερη εντύπωση και μου γέννησε προβληματισμό. Ο Νίτσε, στη ”Γέννηση της Τραγωδίας”, αντιπαραβάλλει το Απολλώνιο με το Διονυσιακό.

Το πρώτο εκφράζει την αρμονία, τη λογική, τη λιτότητα, την αυστηρότητα, την καθαρότητα, την τάξη, την ατομικότητα, την αριστεία, σωματική και ηθική.

Το δεύτερο την αταξία , το πάθος, την έκσταση, το σκόρπισμα, τη μαζικότητα.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, τόσο στην οπτική των αρχαίων Ελλήνων όσο και σε εκείνη του Ντε Κουμπερτέν και των υπολοίπων αναβιωτών τους, είναι συνδεδεμένοι με το Απολλώνιο. Θα τολμούσα να πω ότι είναι ο θρίαμβος του Απολλώνιου. Χωρίς υπερβολή, θα έλεγα ότι ο σύγχρονος Ολυμπιασμός είναι πολύ πιο Απολλώνιος από τον αρχαίο, αν μελετήσει κανείς τις καταστατικές διακηρύξεις της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, τον Ολυμπιακό Ύμνο και τα κείμενα των ανθρώπων που συνδέονται με την αναβίωση των αγώνων.

Οι Γάλλοι εχτές επιχείρησαν μια μνημειώδη αντιστροφή, με τεράστια σημασία, συμβολική και ουσιαστική. Διοργάνωσαν ένα πάρτι με έντονα διονυσιακά στοιχεία: στη μουσική, το χορό και τα θεάματα. Η τελετή έναρξης ήταν μια διονυσιακή πομπή, με αποκορύφωμα την εμφάνιση του Διονύσου, ο οποίος έφερνε λίγο και στον Πάπα-Στρουμφ.

Θεωρώ ότι αυτό δεν έγινε τυχαία, αλλά είναι μια συνειδητή επιλογή των διοργανωτών, οι οποίοι θέλησαν να περάσουν στην παγκόσμια κοινότητα μια νέα αντίληψη για τον Ολυμπισμό στενότερα και τη ζωή ευρύτερα. Η Ευρώπη του Διαφωτισμού και του Ορθολογισμού παραχωρεί τη θέση της σε μια άλλη Ευρώπη, πιο διονυσιακή.

Η χτεσινοβραδινή τελετή ενέχει βαθύ συμβολισμό, που αξίζει να συζητηθεί αναλυτικά και σε βάθος. Ας μην μείνουμε μόνο στο αισθητικό ή τελετουργικό σκέλος. Οι συμβολισμοί, σε γεγονότα τόσο μεγάλης σημασίας και εμβέλειας, έχουν συνήθως κατακλυσμιαίες συνέπειες, είτε προς την κατεύθυνση που στοχεύουν είτε προς την αντίθετη.